img019 (77)

8

2. Jednostki systematyczne gleb

Gl&by^ą utworami naturalnymi, które powstały w określonych warunkach przyrodniczo-klimatycznych pod wpływem rozmaitych czynników glebotwórczych. W związku z tym na podstawie właściwści przyrodniczych można gleby pogrupować w jednostki systematyczne. Syste-matyka gleb Polski jest klasyfikacją przyrodniczą opartą na kryteriach genetycznych, uwzględniających cechy morfologiczne, właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb oraz środowisko geograficzne .

Systematyka gleb pozwala ujednolicić prace kartograficzne prowadzone w różnych skalach na danym obszarze, w danym kraju, części świata itd.

Komisja Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, opierając się na ogólnej systematyce gleb Europy, wydzieliła następujące jednostki systematyczne: klasę, typ, podtyp, rodzaj i gatunek¹^. Wydzielone jednostki nawiązują do systematyki świata roślinnego i zwierzęcego. Najwyższą jednostką systematyczną gleb jest klasa, a najniższą gatunek.

Klasa obejmuje gleby różnych typów i podtypów o zbliżonych właściwościach biologicznych, fizycznych i chemicznych, których powstawanie jest uwarunkowane określonym, podobnym układem czynników biotycznych i abiotycznych danego środowiska geograficznego.

Typ gleby jest podstawową jednostką systematyki gleb. Wyraża on względnie trwałą fazę określonego kierunku rozwoju procesu glebo-twórczego. Poszczególne typy gleb odznaczają się mniejszym lub większym zróżnicowaniem profilu glebowego na poziomy genetyczne, które powstają w wyniku zachodzących w glebie różnych przemian: wietrzenia, akumulacji składników organicznych i mineralnych oraz przemiesz czania różnych związków w postaci roztworów rzeczywistych, koloidalnych lub zawiesiny. W warunkach naturalnych lub zbliżonych do naturalnych każdemu typowi gleb odpowiada charakterystyczne zbiorowisko roślinne.

P o d ty p y gleb wyróżnia się wówczas, gdy na cechy głównego procesu glebotwórczego danego typu nakładają się dodatkowo cechy innego procesu glebotwórczego, modyfikujące właściwości biologiczne,

fizyczne i chemiczne gleb oraz związane z nimi cechy morfologiczne profilu glebowego.

Rodzaj gleb stanowi jednostkę systematyki gleb charakteryzującą skały macierzyste i podłoże gleb (utwory geologiczne), z których pod wpływem działania różnych czynników glebotwórczych kształtują się gleby zaliczane do odpowiednich typów i podtypów.

Gatunek gleby określa skład granulometryczny utworu glebo

3. Poziomy genetyczne

Poziomy genetyczne mają określone cechy morfologiczne, które stosunkowo łatwo można wyróżnić w badaniach polowych, szczególnie na pionowym przekroju gleby zwanym profilem glebowym. W celu ułatwienia w terenie opisu przekrojów glebowych wprowadzono umowne symbole do oznaczenia poszczególnych poziomów genetycznych.

Symbole i nazwy poziomów oraz podpoziomów genetycznych gleb są następujące:

- poziom ściółki leśnej (organiczny),

(®_Q) - poziom ściółki leśnej inicjalny,

0L

@_F

$H

@fh

^AJt

(Aj)

^AP

Ad

A_XM

G

1

^Komentarz do "Systematyki gleb Polski" jest oparty ściśle na pracy zbiorowej Systematyka gleb Polaki - Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy,

1/1 —wjni. —i/ — *—* i n i -u    i„* m    T vvw    i im/,

wego. Podział gleb na gatunki pokrywa się z przyjętym podziałem utworów glebowych na grupy mechaniczne według Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego.

Na przykład: czarna ziemia właściwa wytworzona z gliny zwałowej lekkiej (klasa - gleby pobagienne, typ - czarna ziemia, podtyp -czarna ziemia właściwa, rodzaj - wytworzona z gliny zwałowej, gatunek - z gliny lekkiej).

-    podpoziom ściółki leśnej nie rozłożonej,

-    podpoziom organiczny fermentacyjny,

-    podpoziom organiczny próchniczny (humusowy),

-    podpoziom organiczny fermentacyjno-próchniczny,

-    poziom akumulacji próchnicy,

-    poziom akumulacji próchnicy inicjalny,

-    poziom akumulacji próchnicy zmieniony przez zabiegi agrotechniczne - poziom ornopróchniczny ,j

-    poziom akumulacyjny darniowy,

-    poziom akumulacji próchnicy murszowej,

-    poziom wymywania (eluwialny),

-    poziom przemywania (lessivage),