img035

Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD)

Na konferencji w Bretton Woods w -lipcu 1944 r. oprócz MFW powołano do życia Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD). Artykuły Karty powołującej IBRD do życia były negocjowane przez przedstawicieli 44 krajów. Większość krajów uczestniczących w konferencji podpisała Kartę², stając się tym samym pierwotnymi (założycielskimi) członkami Banku. ZSRR, mimo iż był aktywnym uczestnikiem konferencji i podpisał Akt Końcowy, ustanawiający zarówno MFW, jak i IBRD, nigdy nie ratyfikował artykułów porozumienia, ani nie wpłacił wyznaczonej kwoty kapitałowej, którą należało uiścić w ciągu 60 dni od momentu uruchomienia działalności Banku³. Kraje znajdujące się w strefie wpływów Związku Radzieckiego, które należały do pierwotnych członków IBRD, wkrótce również się z niego wycofały⁴. Bank rozpoczął działalność 25 czerwca 1946 r. Początkowo należało do niego 38 krajów, które stały się jego udziałowcami.

Podstawowym celem powstania IBRD było i jest wspieranie rozwoju gospodarczego i ograniczenie ubóstwa w krajach rozwijających się. Do celów statutowych określonych w Karcie Banku należą⁵:

* pomoc w odbudowie i rozwoju państw członkowskich przez ułatwianie inwestycji, łącznie z odbudową przedsiębiorstw zniszczonych podczas wojny i przystosowaniem produkcyjnych możliwości do celów pokojowych, oraz pobudzenie postępu gospodarczego w krajach mniej rozwiniętych;

® popieranie prywatnych inwestycji zagranicznych za pomocą gwarancji albo udziałóWj w pożyczkach i innych lokatach, dokonywanych przez prywatnych inwestorów; natomiast jeśli nie dysponuje się kapitałem prywatnym na odpowiednich warunkach Bank ma prawo uzupełniać prywatne środki na inwestycje przez dofinansowywanie przedsięwzięcia na dogodnych warunkach z własnego kapitału i zgromadzonych funduszów oraz innych własnych środków;

« popieranie długofalowego zrównoważonego wzrostu międzynarodowej wymiany i utrzymywanie równowagi bilansów płatniczych przez zachęcanie do międzynarodowych inwestycji, mających na celu rozwijanie zasobów produk-c}'jnych członków, co ma spowodować podniesienie stopy życiowej i polepszenie warunków pracy w krajach członkowskich; ^w koordynowanie własnych pożyczek ze środkami uzyskanymi od innych organizacji międzynarodowych oraz dbanie o rozwój i finansowanie przedsiębiorstw lokalnych ze źródeł zagranicznych.

Na początku działalności IBRD pełnił funkcję finansowego pośrednika, zapewniającego długoterminowe finansowanie inwestycji produkcyjnych, związanych głównie z odbudową krajów członkowskich ze zniszczeń wojennych. IBRD był upoważniony do pożyczania na prywatnych rynkach kapitałowych, a następnie udzielania lub gwarantowania kredytów'Zaciąganych bezpośrednio przez prywatnych kredytobiorców.

W praktycl JRD rzadko korzystał z możliwości gwarantowania kredytów. Oferowane przez niego kredyty były udzielane na warunkach rynkowych i już w 1960 r. okazało się, że wiele biednych krajów nie jest w stanie zaciągnąć takich kredytów w kwotach wystarczających do sfinansowania ich potrzeb rozwojowych. Wówczas utworzono Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA), którego celem jest udzielanie preferencyjnych kredytów na potrzeby rozwoju krajów zakwalifikowanych do grupy krajów biednych.

Po 50 latach działalności IBRD doświadczenie potwierdziło słuszność celów podstawowych, jednak wraz z rozwojem gospodarczym i rozwojem nowych technologii zmieniły się problemy, z którymi borykają się kraje. W 1980 r. inwestycje w sektor energetyczny stanowiły ponad 21% pożyczek udzielanych przez bank, podczas gdy w 2002 r. — niecałe 7%. Dla kontrastu bezpośrednie wsparcie Banku dla takich problemów, jak zdrowie, głód, edukacja, emerytury i inne socjalne usługi, wzrosło z 5% w 1980 r. do 22% w 2002 r. Bank, liczący 184 członków⁶, w bardzo różny sposób wspiera rozwój i przeznacza swoje środki na coraz nowsze przedsięwzięcia, jak np. problem równouprawnienia płci, rozwoju społeczności lokalnej.

Wszystko to spowodowało, iż Bank Światowy zmienił w dużym stopniu swoje priorytety, dostosowując się do wymogów gospodarki światowej i procesów globalizacyjnych. W 1997 r. Rada Administracyjna Banku zatwierdziła zestaw celów The Strategie Compact¹. Cele te dotyczą zwiększenia efektywności pożyczek i pozostałych usług świadczonych przez Bank, większej zgodności z potrzebami klientów banku, rozwoju oferowanych usług, ograniczenia wydatków administracyjnych, wzrostu decentralizacji działalności, odbudowy profesjonalizmu ekspertyz, dzielenia się globalną wiedzą na temat rozwoju z krajami członkowskimi. Bank Światowy wykonuje swoje zadania przez:

•    bezpośrednie finansowanie projektów inwestycyjnych w krajach członkowskich;

•    zaciąganie pożyczek z różnych źródeł i finansowanie nimi potrzeb kredytowych krajów członkowskich (tzw. współfinansowanie);

•    udzielanie gwarancji dla kredytów zaciąganych w innych bankach;

•    organizowanie emisji obligacji i sprzedawanie udziałów;

•    ubezpieczanie planowanych inwestycji przed ryzykami niehandlowymi;

•    zabezpieczanie przeprowadzonych transakcji finansowych przed ryzykiem ekonomicznym;

•    zapewnianie pomocy technicznej i szkoleniowej⁸.

Struktura Banku Światowego

Warunkiem członkostwa w IBRD i organizacjach afiliowanych jest przynależność do Międzynarodowego Funduszu Walutowego i wpłata udziału członkowskiego.

Najwyższą władzą Banku jest wybierana na pięć lat Rada Gubernatorów, składająca się z przedstawicieli krajów członkowskich. Każdy kraj członkowski