img101 (22)

Ćwiczenie

Podstawy diagnostyki cytologicznej

Cytodiagnostyka jest działem diagnostyki klinicznej, w której rozpoznanie charakteru zmian chorobowych opiera się na ocenie morfologicznej izolowanych komórek.

Zależnie od sposobu pozyskiwania materiału do oceny wyróżnia się:

a.    Cytodiagnostykę złuszczeniową (eksfoliatywną) - materiał stanowią komórki, które samoistnie złuszczyły się lub zostały mechanicznie zebrane z powierzchni narządu. W diagnostyce weterynaryjnej zastosowanie znalazły między innymi: ocena komórek płynów z jam ciała, cytodiagnostyka komórek złuszczonych z nerek i dróg wyprowadzających mocz, ocena zmian wymazów pobranych z błon śluzowych przełyku, żołądka itp. Odrębny dział stanowi cytodiagnostyka złuszczeniową w ginekologii weterynaryjnej, która umożliwia nie tylko ocenę fazy cyklu płciowego samicy, ale także wykrycie procesów zapalnych i nowotworowych w obrębie dróg rodnych.

b.    Cytodiagnostykę aspiracyjną- materiał komórkowy aspirowany jest za pomocą igieł (zwykle o średnicy 0.6-1.0 mm) z głębszych warstw narządu. Ujemne ciśnienie niezbędne do zassania komórek wytwarzane jest w strzykawce (o pojemności 10-20 cm³). Ten dział cytodiagnostyki znalazł w diagnostyce weterynaryjnej szersze zastosowanie m.in. w ocenie zmian powiększonych węzłów chłonnych (chłoniaki, przerzuty nowotworów, zapalenia), charakteru guzowatych tworów w obrębie narządów (wątroba, płuca, tarczyca itd.) czy rozrostów zapalnych i nowotworowych gruczołu mlecznego.

Z pobranego materiału wykonuje się rozmazy na szkiełkach podstawowych, następnie nie dopuszczając do wyschnięcia rozmazu utrwala się próbki w mieszaninie równych części alkoholu etylowego 95% i eteru etylowego. Po utrwaleniu rozmazu można przystąpić do barwienia materiału (najczęściej he-matoksyliną i eozyną, a w ginekologii metodą Papanicolaou). Ocena obrazu cytologicznego opiera się na porównywaniu morfologii komórek prawidłowych i zmienionych np. nowotworowo oraz określaniu rodzaju widocznych komórek (co daje podstawy do różnicowania, np. zapaleń).

150