Img00235

239

Oleje mineralne

4.57.    Oleje mineralne są produktami destylacji ropy naftowej. W miarę narastania temperatury destylacji odbiera się następujące produkty: benzynę, naftę, olej mineralny, olej smarowy, olej cylindrowy, wazelinę, asfalty. Oleje mineralne są mieszaniną ciekłych węglowodorów, głównie naftenowych i parafinowych, z domieszką węglowodorów aromatycznych.

Węglowodory naftenowe są związkami o wzorze ogólnym    z pierścienio

wą budową cząsteczek. Przykładem jest cykloheksan C₆H_M. Odznaczają się niską temperaturą krzepnięcia (ok. -50°C) i odpornością na utlenianie.

Węglowodory parafinowe, o wzorze ogólnym C_nH_2n+2, charakteryzują się liniową budową cząsteczek. Przykładem jest heksan C₆H₁₄. Są one mniej odporne na utlenianie, a ich temperatura krzepnięcia jest wyższa i wynosi ok. -5°C.

Węglowodory aromatyczne, o wzorze ogólnym C„H_n, charakteryzują się pierścieniową budową cząsteczek. Przykładem jest benzen C₆H₆. Są one nieodporne na utlenianie. Produktem utleniania jest gęsty, lepki szlam.

4.58.    Węglowodory naftenowe i parafinowe należą do związków nasyconych, odpornych na utlenianie. Węglowodory aromatyczne są związkami nienasyconymi.

Surowy olej mineralny musi być poddany procesowi oczyszczania, w którym usuwana jest siarka, żywice, kwasy i węglowodory nienasycone. Usunięcia wilgoci dokonuje się przez wirowanie i filtrowanie oraz za pomocą absorbentów.

Większa zawartość węglowodorów parafinowych podwyższa temperaturę krzepnięcia oleju. Dobry olej uniwersalny powinien zawierać co najmniej 50% węglowodorów naftenowych. Pewna, niewielka domieszka węglowodorów aromatycznych wpływa korzystnie na stabilizację własności oleju.

Własności olejów mineralnych

4.59.    O jakości oleju mineralnego decydują jego własności elektryczne, fizyczne i chemiczne. Do najważniejszych z nich należą: współczynnik stratności dielektrycznej, przenikalność elektryczna, rezystywność, wytrzymałość elektryczna, gęstość, lepkość, temperatura zapłonu, temperatura krzepnięcia, trwałość, zawartość kwasów, szlamu, wody i obcych ciał stałych.

Na własności elektryczne olejów mineralnych (rezystywność, stratność i wytrzymałość) wpływają w zasadniczy sposób zawarte w nim zanieczyszczenia w postaci: wilgoci, zawiesin mechanicznych (włókna papieru i bawełny), pęcherzyków powietrza, produktów utleniania oleju.

4.60.    Rezystywność skrośna bardzo czystego oleju jest rzędu 10¹⁴ £ż- m (przy 20°C). Maleje ona ze wzrostem temperatury w wyniku intensyfikacji procesów