266
gwałtownie oziębione zachowują to odkształcenie. Po ponownym nagrzaniu powracają do swoich pierwotnych kształtów sprzed poddania odkształceniu. Wytwarza się z nich termokurczliwe folie i rurki izolacyjne, które po nałożeniu na przewody, łącza przewodów i elementy konstrukcyjne i następnym podgrzaniu zaciskają się, tworząc szczelną elektroizolacyjną powłokę.
4.119. Sposoby otrzymywania podstawowych rodzajów tworzyw termoplastycznych przedstawiono schematycznie na rys. 4.119-1. Uzyskiwany do dalszego przerobu surowiec występuje zwykle w postaci granulek różnego kształtu o wymiarach 2...5 mm lub drobnego proszku. Do formowania wyrobów i półwyrobów z tworzyw termoplastycznych używa się następujących metod:
— wtrysk (uplastycznienie zgranulowanego tworzywa w cylindrze wtryskarki i wciśnięcie go pod dużym ciśnieniem do chłodzonej formy — rys. 4.119-2),
— wytłaczanie (ciągłe przepuszczanie przez ustnik w wytłaczarce — płyty, pręty okrągłe i profilowane, izolacje przewodów i kabli),
— prasowanie (półwyroby w postaci płyt i bloków; dalsza obróbka przez skrawanie, spawanie, klejenie itd.),
— odlewanie (zwykle wyroby dużych rozmiarów odlewane w specjalnych formach).
3
/
Rys. 4.119-2. Schemat wtryskarki: 1 — napęd tłoka, 2 — tłok, 3 - zgranulowany surowiec termoplastyczny, 4 - stopione tworzywo, 5 — rozkładana forma stalowa, 6 — ogrzewany płaszcz
i
s
4.120. Do tworzyw syntetycznych termoplastycznych (termoplasty) stosowanych często w elektrotechnice należą: polietylen, polichlorek winylu, polipropylen, polistyren, poliamidy, poliformaldehyd, poliwęglany, poliuretany, poliestry nasycone, polimetakrylan metylu.
Osobną grupę termoplastów stanowią tworzywa o wzmocnionej odporności cieplnej (dopuszczalna temperatura trwałej pracy 150°C...200°C, a nawet wyżej). Są to: policzterofluoroetylen, politlenek fenylu, polisulfony, poliimidy.