Spójno czasowa.
Fale nazywamy wzajemnie spójnymi, jeeli ich wzgldna faza (rónica faz) nie zmienia si w czasie; s one zdolne do interferencji. Spójno czasowa to zdolno do interferencji dwóch fal wietlnych wychodzcych w tym samym kierunku z tego samego punktu róda wiata w dwóch rónych chwilach ze wzgldnym opónieniem t.
Spójno przestrzenna.
Spójno przestrzenna do zdolno do interferencji wiata ze róda rozcigego po zapewnieniu cakowitej spójnoci czasowej. Rozcigym ródem wiata jest równomiernie wieccy krek o rednicy 2r0 oddalony o L od ukadu dwóch szczelin. Odlego midzy szczelinami wynosi R0. Jeeli na ekranie otrzymamy ukad prków interferencyjnych o kontrastowoci V = 0,707, to okrg o promieniu R0 jest obszarem spójnoci wiata w paszczynie szczelin.
Monochromatyczno.
Promieniowanie towarzyszce przejciu atomów wzbudzonych ze stanu wyszego k na niszy i nie ma cile okrelonej czstotliwoci. Linia widmowa obejmuje pewien wski przedzia czstotliwoci. Podstawow przyczyn tego zjawiska jest nieokrelono energii poziomów energetycznych, wynikajca z zasady nieoznaczonoci Heisenberga.
Laser.
LASER (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) - wzmocnienie wiata przez wymuszon emisj promieniowania. Szczególne cechy promieniowania lasera to:
1. Dua gsto mocy,
2. Monochromatyczno (mae rozmycie energetyczne promieniowania),
3. Równolego (may kt rozbienoci wizki),
4. Dua spójno czasowo-przestrzenna wizki (zdolno do interferencji),
5. Polaryzacja liniowa.
Warunkami koniecznymi do powstania samorzutnej generacji wiata spójnego s:
- inwersja obsadze (stan, w którym liczba atomów w stanie o wyszej energii jest wiksza od liczby atomów w stanie o niszej energii),
- doczenie dodatniego sprzenia zwrotnego, realizowane zwykle poprzez ukad równolegych zwierciade zawracajcych z powrotem cz fotonów do orodka czynnego.
Orodek czynny bdcy wzmacniaczem wiata razem z ukadem sprzenia zwrotnego staje si samowzbudnym generatorem fali wietlnej - laserem.
Dla lasera He-Ne orodkiem czynnym jest mieszanina helu i neonu o cinieniu cakowitym okoo 1,3 hPa. Stosunek iloci helu do neonu wynosi okoo 10:1. Gaz znajduje si wewntrz szczelnej kwarcowej rury z elektrodami. Przyoenie do elektrod wysokiego napicia powoduje wyadowanie w gazie. Przyspieszone elektrony zderzaj si z atomami helu i neonu, wzbudzajc je. Do wyboru jednej konkretnej dugoci fali stosuje si lustra dielektryczne. Foton wypromieniowany spontanicznie w kierunku osi lasera napotyka na swojej drodze wzbudzone atomy neonu. Ze wzgldu na zapewnion inwersj obsadze emisja wymuszona przewaa nad absorpcj i fotony si mno. Powstajca wizka jest lawin spójnych fotonów o energii okrelonej przez foton wymuszajcy. Selektywne lustra dielektryczne przez odbicie wikszoci fotonów promieniowania o jednej dugoci fali realizuj dodatnie sprzenie zwrotne.
Dyfrakcja i interferencja.
Dyfrakcj nazywamy zjawisko ugicia fali na przeszkodzie. Obraz dyfrakcyjny jest to rozkad natenia owietlenia, który otrzymujemy na ekranie, jeli na drodze rozchodzcej si fali umieszczona zostaa przeszkoda zwana apertur. Natenie wiata padajcego na ekran w funkcji kta obserwacji opisane jest zalenoci:
, gdzie jest ktem obserwacji.
Interferencj nazywamy zjawisko nakadania si dwóch lub wicej fal spójnych na siebie.
Polaryzacja liniowa, koowa i eliptyczna.
Jeeli pola E i B s stae to mówimy, e fala jest spolaryzowana liniowo. Kierunek polaryzacji wektora E zdefiniowany jest jako kierunek polaryzacji.
Jeeli wektory E i B maj sta warto ale rotuj z pewn czstotliwoci po jakiej paszczynie to mówimy, e fala jest spolaryzowana koowo.
Jeeli warto wektorów zmienia si po drodze rotacji jak w elipsie to mówimy, e fala jest spolaryzowana eliptycznie.
Metody wytwarzania wiata spolaryzowanego.
Prawo Malusa.
Przy polaryzacji liniowej wiata wykorzystuje si zjawisko podwójnego odbicia od paszczyzn szczególnych substancji oraz zjawisko dichroizmu czyli zjawisko polegajce na anizotropowej absorbcji optycznej polegajce na tym, e jedna ze skadowych polaryzacji jest silniej absorbowana od innych.
We wszystkich urzdzeniach optycznych, w których zachodzi zjawisko polaryzacji wiata wystpuje dobrze zdefiniowana o transmisji (kierunek w krysztale, wzdu którego wektor pola E propaguje bez lub z maymi stratami. W kadym innym kierunku tumienie pola E jest bardzo due.).
Prawo Malusa mówi, e intensywno transmisji po przejciu przez polaryzator wynosi:
I = I0 cos2a.
gdzie:
I - natenie wiata po przejciu przez polaryzator,
I0 - natenie wiata przed polaryzacj,
a - kt midzy osi transmisji polaryzatora a wektorem pola E padajcej wizki (kt midzy paszczyzn drga wiata padajcego i paszczyzn polaryzatora).Przebieg wiczenia.
1. Sprawdzanie prawa Malusa.
1. Po wyjustowaniu biegu wizki wiata ustawiamy na awie optycznej polaryzator i analizator.
2. Obracajc analizator mierzymy natenie wiata za pomoc ukadu z fotodiod.
3. Mierzymy natenie wiata po przejciu przez polaryzator.
kt [] |
U [mV] |
U/U0 |
0 |
204 |
0.3643 |
5 |
230 |
0.4107 |
10 |
408 |
0.7286 |
15 |
395 |
0.7054 |
20 |
338 |
0.6036 |
25 |
328 |
0.5857 |
30 |
294 |
0.525 |
35 |
260 |
0.4643 |
40 |
219 |
0.3911 |
45 |
217 |
0.3875 |
50 |
174 |
0.3107 |
55 |
140 |
0.25 |
60 |
103 |
0.1839 |
65 |
74 |
0.1321 |
70 |
52 |
9.286E-2 |
75 |
30 |
5.357E-2 |
80 |
14 |
0.025 |
85 |
5 |
8.929E-3 |
90 |
2 |
3.571E-3 |
95 |
4 |
7.143E-3 |
100 |
13 |
2.321E-2 |
105 |
25 |
4.464E-2 |
110 |
48 |
8.571E-2 |
150 |
71 |
0.1268 |
120 |
91 |
0.1625 |
125 |
129 |
0.2304 |
130 |
138 |
0.2464 |
135 |
183 |
0.3268 |
140 |
208 |
0.3714 |
145 |
226 |
0.4036 |
150 |
227 |
0.4054 |
155 |
270 |
0.4821 |
160 |
297 |
0.5304 |
165 |
323 |
0.5768 |
170 |
304 |
0.5429 |
175 |
309 |
0.5518 |
kt [] |
U [mV] |
U/U0 |
180 |
388 |
0.6929 |
185 |
390 |
0.6964 |
190 |
377 |
0.6732 |
195 |
343 |
0.6125 |
200 |
303 |
0.5411 |
205 |
275 |
0.4911 |
210 |
236 |
0.4214 |
215 |
193 |
0.3446 |
220 |
164 |
0.2929 |
225 |
162 |
0.2893 |
230 |
130 |
0.2321 |
235 |
115 |
0.2054 |
240 |
94 |
0.1679 |
245 |
64 |
0.1143 |
250 |
40 |
7.143E-2 |
255 |
24 |
4.286E-2 |
260 |
12 |
2.143E-2 |
265 |
4 |
7.143E-3 |
270 |
1 |
1.786E-3 |
275 |
4 |
7.143E-3 |
280 |
11 |
1.964E-2 |
285 |
22 |
3.929E-2 |
290 |
37 |
6.607E-2 |
295 |
49 |
0.0875 |
300 |
68 |
0.1214 |
305 |
90 |
0.1607 |
310 |
120 |
0.2143 |
315 |
172 |
0.3071 |
320 |
236 |
0.4214 |
325 |
198 |
0.3536 |
330 |
241 |
0.4304 |
335 |
296 |
0.5286 |
340 |
287 |
0.5125 |
345 |
259 |
0.4625 |
350 |
232 |
0.4143 |
355 |
239 |
0.4268 |
360 |
253 |
0.4518 |
Z otrzymanych wykresów moemy wnioskowa, e prawo Malusa zostao zachowane. Widzimy równie, e wizka biegnca równolegle do osi transmisji polaryzatora jest tumiona ze wspóczynnikiem równym ok.0,7. Z tego te powodu nie otrzymujemy wykresu funkcji cos2a lecz 0,7cos2a. Napicie przez nas mierzone jest wprost proporcjonalne do natenia wiata.
Analiza bdu:
DU=DU0=2 mV
=0,006
Dodatkowe bdy opisane s na kocu sprawozdania.
2. Wyznaczanie rozkadu natenia wiata laserowego w obrazie dyfrakcyjnym pojedynczej szczeliny.
1. Po ustawieniu szczeliny midzy laserem a ekranem centrujemy szczelin i regulujemy jej apertur obserwujc obraz na ekranie.
2. Ustawiamy wskazan szeroko szczeliny i zamiast ekranu ustawiamy fotodetektor..
3. Zmieniajc pooenie fotodetektora odczytujemy natenie wiata.
x [mm] |
U [mV] |
0 |
1 |
0.5 |
2 |
1 |
3 |
1.5 |
4 |
2 |
3 |
2.5 |
2 |
3 |
2 |
3.5 |
3 |
4 |
5 |
4.5 |
11 |
5 |
18 |
5.5 |
27 |
6 |
35 |
6.5 |
40 |
7 |
41 |
7.5 |
37 |
8 |
31 |
8.5 |
22 |
9 |
14 |
9.5 |
7 |
Odlego fotodetektora od szczeliny wynosi l = 58,5 cm.
Dugo fali wietlnej lasera He-Ne wynosi l = 632,8 nm.
Odlego pierwszego minimum od centralnego maximum wynosi x = 4 mm.
Korzystajc z warunku na pierwsze minimum dyfrakcyjne (otrzymanego na podstawie zalenoci I(Q) umieszczonej w konspekcie) obliczamy b - szeroko szczeliny.
=
= 0,092 ±0,001 mm, gdzie jest ktem obserwacji.
Szeroko szczeliny wyznaczonej w powyszy sposób zgadza si ze szczelin ustawion podczas wiczenia. Bd wyznaczonej w ten sposób apertury wynosi:
Db=
= 1,02 mm, Dl = 5 mm, Dx = 0,01 mm.
Przebieg dowiadczalny jest bardzo bliski teoretycznemu. Na wykresie moemy zaobserwowa gówne maximum dyfrakcyjne oraz maximum i minimum pierwszego rzdu. Zaleno ta wystpuje oczywicie symetrycznie wzgldem maxima gównego ale z powodu braku moliwoci dalszej regulacji rub mikrometryczn zaobserwowalimy tylko jedn stron obrazu dyfrakcyjnego.
Analiza bdu:
Bd pomiaru rub mikrometryczn wynosi 0,01 mm natomiast bd pomiaru natenia wiata by spowodowany kilkoma czynnikami. Jednym z nich by bd pomiaru woltomierza (napicie jest wprost proporcjonalne do natenia wiata), który wynosi 2 mV. Bardzo istotnym czynnikiem powodujcym bd by równie brak idealnego zaciemnienia sali, w której przeprowadzane byo wiczenie. Ruchy osób pod oknem powodoway due zmiany wskaza woltomierza. Mimo to wyniki pomiarów i tak bardzo dobrze pokrywaj si z teoretycznymi zalenociami.