1. Budowa histologiczna naskórka z uwzględnieniem budowy i funkcji komórek Langerhansa. Budowa błony podstawnej.

Powierzchnia skóry u dorosłego wynosi 1,5-2,0 m2 . Skóra jest zbudowana z 3 warstw ( w kierunku od zewn do wewn. )

1. naskórek ( epidermis ) pochodzenie ektodermalne

2. łącznotkankowa skóra właściwa

3. tkanki podskórnej ( tela subcutanea )

Naskórek jest rogowaciejącym nabłonkiem wielowarstwowym płaskim . Jego grubość waha się od 0,1-2 mm . Dolna granica naskórka ma przebieg falisty w wyniku wpuklania się do naskórka brodawek skóry właściwej ( lepsze odżywianie i wzmacnianie ). Komórki naskórka (keratynocyty) układają się warstwowo. Naskórek dzieli się na 5 warstw ( licząc od dołu do góry ) :

1. warstwa podstawowa ( stratum basale = stratum germinativum ) .

• Zbudowana z jednego szeregu walcowatych komórek o ułożeniu palisadowatym + komórki Langerhansa + komórki Merkela ( neuroendokrynne )

• od podstawy komórek odchodzą wypustki protoplazmatyczne (półdesmosomy) łączące się z podobnymi wypustkami skóry właściwej

• znaczenie tej warstwy polega na funkcji rozrodczej ( widoczne są figury podziału) i jest miejscem powstawania melaniny

2. warstwa kolczasta ( stratum spinosum )

• zbudowana z komórek wielobocznych w wielu rzędach ( do 12) łączących się ze sobą desmosomami

• w komórkach tej warstwy występują tonofibryle

• warstwę kolczastą i podstawową określamy jako warstwę Malpighiego

warstwa ziarnista ( stratum granulosum ) - inwolukryna - marker keratynizacji ???

• składa się z 1-4 rzędów komórek wrzecionowatych zawierających ziarna keratohialiny

• warstwa jasna ( stratum lucidum ) = stratum intermedium

• jest to warstwa bezpostaciowa

• zbudowana z homogennej substancji białkowej - elaidyny

• warstwa rogowa ( stratum korneum )

• składa się ze spłaszczonych komórek pozbawionych jąder, przylegających do siebie w dolnych warstwach luźno ułożonych na powierzchni i ulegających złuszczeniu ( stratum disiunctum)

• w całości stanowi blaszkę rogową

• zawiera białka keratynowe , które wiążą wodę przez to nadają tej warstwie elastyczność

Okres przejścia keratynocytu z w-wy podstawowej do rogowej wynosi 26-28 dni, przy czym połowa tego czasu przypada na warstwę Malpighiego , a połowa na w-wę rogową .

Komórki Langerhansa = komórki dendrytyczne naskórka :

• są to makrofagi pochodzenia szpikowego , prezentujące Ag limfocytom

• występują one w naskórku , komórkach błony śluzowej ( jelit , przełyku ) w węzłach chłonnych i grasicy

• stanowią od 2-4% komórek naskórka

• posiadają receptory powierzchniowe i niektóre Ag związane z funkcjami immunologicznymi

• w obrębie naskórka tylko one maja zdolność prezentacji Ag Limfocytom T jak również zdolność działania na komórki stymulujące akcje immunologiczne

• są one zdolne wychwytywać Ag egzogenne penetrujące do naskórka ( hapteny , Ag wirusowe, bakteryjne i grzybicze ) i przetwarzają je , i przedstawiają Limf T informacje , które powodują stymulację i indukcję odp immuno

• ta f-cja jest związana z obecnościa na powierzchni komórek Ag klasy II , szczególnie Ag HLA-DR, który wiąże przedstawiony Ag w momencie współpracy kom Langerhansa z Limf

• prezentacja Ag pociąga za sobą proliferację Limf i reakcję typu nadwrażliwości późnej

• tworzą w skórze sieć komórek , których zadaniem jest przechwytywanie i prezentacja Ag celem wywołania odp immuno

• jeśli ta bariera zostaje przerwana to Ag przechodzi przez skórę doorganizmu jak gdyby był wstrzyknięty dożylnie

• zmieniają one swój wygląd i liczbę oraz czynność w różnychchorobachskóry pod wpływem czynników fizycznych (uraz , promieniowani ) oraz czyn . chem ( środki farmakologiczne )

• mogą odgrywać b. ważna rolę pierwotną , bądź wtórna w patogenezie wielu chorób skóry

patologia naskórka :

• nadmierne rogowacenie ( hyperkeratosis )

• rogowacenie nieprawidłowe i niecałkowite (obecnośc jąder w w-wie rogowej) (parakeratosis)

• rogowacenie nieprawidłowe z oddzielaniem się komórek w w-wie kolczystej, które ulegają przedwczesnemu i niecałkowitemu rogowaceniu z wytwarzanie duzych ziaren rogowych ( dyskeratosis )

• gromadzenie płynu obrzękowego m-dzy komórkami w-wy kolczastej ( spongiosis )

• przechodzenie płynu i komórek z naczyń do naskórka ( exoserosis = exocytosis )

• uszkodzenie desmosomów z wtórnym rozwojem pęcherzy ( acantoylysis )

2. Melanina : miejsce syntezy, etapy syntezy, lokalizacja, znaczenie fizjologiczne.

Melanina jest 1 z 4 występujących w skórze barwników ( oksyhemoglobina , zredukowana hemoglobina i karoten)

Melanina ma barwę od czerwono-pomarańczowej do brunatnej .

Synteza melaniny

• Wytwarzają ją melanocyty znajdujące się głównie w w-wie podstawowej naskórka - barwnik ten jest przenoszony keratynocytów za pośrednictwem wypustek melanocytów (jeżeli melanina jest umieszczona głęboko np. w melanoforach skóry lub opuszcze włosa prześwituje niebieskawo )

• Melanocyty maja pochodzenie neuroektodermalne i mogą być spotykane w każdej tkance - najwięcej warstwie podstawowej naskórka , w mieszkach włosowych , oku , oponach mózgowych , wokół naczyń krwionośnych , nerwów obwodowych i splotu współczulnego

• Budulcem dla melaniny jest tyrozyna w trakcie melanogenezy ulega ona hydroksylacji do DOPA ( enzym hydroxylaza tyrozyny - tyrozynaza) a następnie utlenieniu do chinonu ( oksydaza DOPA ) ( 5B-hydroksyindol - polimeryzacja )

• Czynniki uczynniające melanogenezę

- hormony ( MSH , estrogeny , h. tarczycy )

- metale ( miedź , żelazo(inhibitory tyrozynazy) , srebro złoto , arsen )

• promienie UV i stany zapalne ( zmniejszenie liczby grup sulfhydrylowych będących inhibitorami tyrozynazy )

• czynniki hamujące melanogenezę

- wit. C i amid kw. nikotynowego

- hormony kory nadnerczy

• zaburzenia melanogenezy :

- lokalnie zwiększona czynność tyrozynazy - piegi

- niektóre znamiona barwnikowe

- bielactwo wrodzone ( albinismus- brak melaniny w skórze, oczach i włosach)

- fenyloketonuria ( blok przechodzenia fenyloalaniny w tyrozynę ) towarzyszy

jasna skóra i skłonnośc do stanu zapalnego powłok

• znaczenie fizjologiczne melaniny :

- ochrona głębszych warstw skóry przed promieniowaniem UV, które zalicza

się do czynników karcynogennych

Melanofory - są to makrofagi w skórze właściwej , które pochłonęły ziarna melaniny . Różnice w barwie skóry zależą od aktywności melanocytów a nie od liczby komórek produkujących barwnik .

3. Budowa histologiczna skóry właściwej i tkanki podskórnej.

Skóra jest odgraniczona od naskórka przez faliście biegnącą błonę podstawną .

Błona podstawna składa się z :

• Blaszki jasnej ( lamina lucida ) zbudowanej z laminy

• ....

skóra właściwa

• jest pochodzenia mezodermalnego i zbudowana jest z włokien substancji podstawowej

• rozróżniamy 3 rodzaje włókien :

- kolagenowe ( stanowią główną masę skóry właściwej , cechują się małą

rozciągliwością i odpornością na urazy, mogą ulec obrzękowi , przerostowi ,

stwardnieniu i zwyrodnieniu )

- sprężyste ( elastyczne ) - stanowią 2% suchej masy skóry , cechują się

rozciągliwościa do 50% ich długości , zbudowane są z elastyny wytwarzanej

przez fibroblasty , u osób starszych włókna sprężyste wyrodnieją - skóra jest

mniej sprężysta ( jeśli dochodzi zwyrodnienie kolagenu - elastositis cutis )

- srebrochłonne ( retikulinowe) - cechuje je rozciągliwość i właściwość tworzenia

siatek, oplatają naczynia krwionośne , gruczoły łojowe i potowe , są

produkowane przez komórki siateczki

• substancja podstawowa

- stanowi środowisko międzykomórkowe wypełnione bezpostaciową substancją

koloidową spajającą elementy włókniste i komórkowe , w jej skład wchodzą :

rozpuszczony kolagen , mukopolisacharydy , kwas hialuronowy , siarczan

chondroityny, glukoza i enzymy ,tworzy pole komunikacyjne między krwią a

komórkami skóry

• komórki skóry :

- fibroblasty ( fibrocyty ) - stanowią główny składnik skóry , ich rola polega

na wytwarzaniu włókien skóry i substancji podstawowej , biorą udział w

gojeniu się ubytków i ran skóry , przewlekłych zakażeniach bakteryjnych

nabierają właściwości żernych i przekształcają się w histiocyty

- histiocyty - są to makrofagi pochodzące z monocytów krwi i są pochodnymi

…

- komórki tuczne - występują sporadycznie wokół przydatków i naczyń ,

wytwarzają histaminę i heparynę

- napływowe komórki krwi - mogą przedostać się do skóry: granulocyty ,

limfocyty, monocyty i komórki plazmatyczne

• warstwy skóry właściwej - wyróżnia się 3 zespolone ze sobą w-wy

- w-wa brodawkowata - jest najwyższą graniczącą z błoną podstawną częścią

skóry , wpukla się do naskórka w postaci brodawek ( papillae ) które

odgrywają najważniejszą rolę w metabolizmie skóry ( wymiana i

przenoszenie różnych substancji )

- w-wa podbrodawkowa ( stratum subpapillare ) - stanowi ją tkanka łączna

luźna , warstwa ta jest z reguły wciągana w ostre i przewlekłe procesy

zapalne skóry

- w-wa siateczkowa

1

---