035 (15)

Anna Turowska-Kńska

Postępowanie:

1.    Posadź poszkodowanego — jest to najbardziej korzystne ułożenie, które przez stabilizację obręczy barkowej poprawia mechanikę oddychania.

2.    Zapewnij dostęp świeżego powietrza.

3.    Podaj poszkodowanemu leki wziewne — jeżeli zażywał je wcześniej i są dostępne w trakcie ataku.

4.    Zawiadom pogotowie ratunkowe.

5.    Oceniaj co kilka minut podstawowe czynności życiowe.

7.2. Odma oplucmmn

Definicja — odmą oplucnową nazywamy obecność powietrza w jamie oplucnowej.

Przyczyny:

—    uraz penetrujący ściany klatki piersiowej,

—    uszkodzenie tchawicy, oskrzeli lub miąższu płucnego urazowe bądź samoistne. Skutki:

Upośledzenie wentylacji na skutek ucisku miąższu płucnego poprzez nagromadzone powietrze w jamie oplucnowej.

7.2.1. Odma samoistna Przyczyny:

—    najczęściej do odmy dochodzi na skutek pęknięcia pęcherzy rozedmowych,

—    do odmy samoistnej predysponują wcześniejsze zmiany w miąższu płucnym wywołane: przewlekłym nieżytem oskrzeli, astmą oskrzelową, gruźlicą, sar-koidozą, pylicą, guzami, ropniami płuc,

—    odmę samoistną może poprzedzić wysiłek fizyczny, silny kaszel i parcie,

—    przyczyna odmy może być wreszcie nieuchwytna — bez wcześniejszych zmian patologicznych w miąższu płucnym.

Objawy kliniczne:

ból w klatce piersiowej — nagły, ostry, kłujący,

—    kaszel,

—    duszność,

—    płytki oddech,

—    tachypnoe — przyspieszony oddech,

—    sinica,

• — utrata przytomności do nagłego zgonu włącznie,

— w badaniu przedmiotowym:

•    zmniejszona ruchomość klatki piersiowej po stronic odmy,

•    przy osłuchiwaniu klatki piersiowej cisza lub znaczne osłabienie szmerów oddechowych w porównaniu do strony przeciwnej,

•    odgłos opukowy nadmiernie jawny— bębenkowy.

Postępowanie:

1.    Zapewnienie drożności dróg oddechowych,

2.    Odbarczenie odmy poprzez nakłucie ściany klatki piersiowej grubą igłą w drugiej przestrzeni między żebrowej w linii środkowoobojczykowej -jest to element najbardziej skutecznego postępowania przyrządowego. Jednak nie wszyscy ratownicy mają uprawnienia, aby to wykonywać. Wykonywanie tej procedury wymaga odpowiedniego przeszkolenia.

3.    Poprawie wentylacji zdrowym płucem sprzyja ułożenie chorego na boku po stronic odmy, co dodatkowo stabilizuje klatkę piersiową,

4.    Wezwanie pogotowia ratunkowego,

5.    Kontrola podstawowych czynności życiowych.

7.2.2. Odma urazowa

Przyczyny:

—    uszkodzenie opłucnej przez złamane żebro w przebiegu w^rypadków komunikacyjnych, upadków' z wysokości, masażu pośredniego serca, uszkodzenie ściany klatki piersiowej przez ciało obce (zakłucie nożem),

—    jatrogenne uszkodzenie (powikłanie kaniulacji żył centralnych, biopsji).

Objawy kliniczne (rys. 49):

—    objawy typowe dla odmy,

—    widoczna rana klatki piersiowej, przedmiot wywołujący odmę może tkwić dalej w ranie,

—    syk towarzyszący ruchom oddechowym słyszalny w miejscu uszkodzenia ściany klatki piersiowej spowodowany przeciekiem powietrza.

71