7
-V\3 't^C9! l-t
EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego został utworzony w 1975 roku w ramach działalności Unii Europejskiej. Jego podstawowym zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w rozwoju pomiędzy regionami Unii Europejskiej oraz wzrost konkurencyjności regionów, które z różnych powodów są poszkodowane lub opóźnione w rozwoju Do głównych celów EFRR należy również wspieranie lokalnej koniunktury oraz wzrost gospodarczy poprzez poprawę warunków zatrudnienia, jakości życia i zwiększeniu możliwości rozwojowych. EFRR powstał jako odzew na powiększają się dywergencję pomiędzy regionami po przystąpieniu do UE Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii
Wyróżnia się następującą pomoc dla regionów wspieraną inicjatywami EFRR:
A inwestycje (mające na celu wzrost atrakcyjności regionu; pobudzenie sfery B+R; zwiększenie liczby miejsc pracy), x rozwój społeczeństwa informacyjnego,
x rozwój infrastruktury (łączenie bardziej zacofanych regionów z tymi, które prosperują lepiej; dynamizuje rozwój ekonomiczny; polepsza dywersyfikację działalności),
x wspieranie lokalnych inicjatyw rozwojowych (dofinansowuje projekty; wzmacnia potencjał endogeniczny regionów), x ochrona środowiska (wspieranie programów ekologicznych),
A ochrona zdrowia, x równouprawnienie na rvnku pracy. x ochrona dziedzictwa kulturowego
Przyczyny powstania ’
"Funduszsp^oścfpowstał na mocy Traktatu z Maastricht o utworzeniu Unii Europejskiej z 1991 r., który wszedł w życie w 1993 r. Fundusz Spójności został powołany w celu zmniejszania różnic w poziomie gospodarczo-społecznym krajów i regionów Unii Europejskiej. Różnice w poziomie ekonomicznym pojawiły się wraz z przyjmowaniem do Unii kolejnych państw członkowskich, których wyniki gospodarcze odbiegały od państw najbardziej rozwiniętych. W dalszej perspektywie zapewnienie równowagi gospodarczej i społecznej krajów członkowskich wiązało się z planami wprowadzenia unii gospodarczo-walutowej. Fundusz Spójności miał dostarczyć wsparcia finansowego na realizację dużych inwestycji związanych z rozwojem lub modernizacją infrastruktury transportowej i ochrony środowiska.
“>
Przed rozszerzeniem Unii Europejskiej w maju 2004 r. z pomocy w ramach Funduszu Spójności korzystały cztery kraje: Grecją Hiszpanią Irlandia i Portugalia. Od 1 styczna 2004 r. do wsparcia z Funduszu Spójności przestała kwalifikować się Irlandia. Dzięki pomocy z Funduszu Spójności kraje te mogły osiągnąć kryteria konwergencji dla unii gospodarczej i walutowej, a także kontynuować inwestycje infrastrukturalne. Od dnia 1 maja 2004 r., oprócz wyżej wymienionych państw członkowskich, z pomocy Funduszu Spójności korzysta 10 nowych państw członkowskich, w tym Polska.
Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg krajowy, a nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych. Celem nadrzędnym funduszu jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej.
Fundusz Spójności współfinansuje projekty dotyczące ochrony środowiska i infrastruktury transportowej o wartości przekraczającej 10 min euro. Założeniem realizacji projektów Funduszu Spójności w sektorze środowiska jest dostosowanie istniejących obiektów do norm europejskich, jak również budowa nowych elementów sprzyjających poprawie stanu środowiska naturalnego. Z udziałem środków z Funduszu Spójności realizowane są inwestycje, które służą modernizacji, przebudowie i rozbudowie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T).
W skład sieci TEN-T wchodzą: wybrane linie kolejowe, główne drogi, drogi wodne oraz porty: morskie i lotnicze. Dodatkowo, po akcesji Polski do UE w roku 2004 w ramach FS kontynuowana jest realizacja projektów współfinansowanych z przedakcesyjnego funduszu ISPA.
Pomoc Unii Europejskiej dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to - kosztem przyszłych pokoleń. Wsparcie Funduszu Spójności zostało ustanowione na poziomie 50% dla każdego sektora.
Podejście do zarządzania funduszami na przykładzie wybranych państw członkowskich:
Podejście centralistyczne - 1<*~ paS^TC Jt w l'v’ * ■ J r*Ói*J
Podejście hybrydowe - lo~ Mlii SFłOłż • tźioc
sćoll
2t-xi
1+1 f
Podejście centralistyczne |
- - ---- 7 Podejście hybrydowe |
Czechy |
Grecja |
Bułgaria |
Francja |
Rumunia |
Niemcy |
Polska |
Holandia |
Cypr |
Austria
Komisja negocjuje i zatwierdza programy rozwoju zaproponowane przez państwa członkowskie przyjmuje kredyty
- państwa oraz ich regiony ta>^vgcyr«»viai«ł.', e ^ •
- komisja monitoruje programów.pokrywa kwalifikowane wydatki oraz sprawdza wdrożone systemy Do zadań Instytucji Zarządzającej Programem należą m.in.:
opracowanie opisu systemu zarządzania i kontroli dla Programu,
x opracowanie własnych procedur działania oraz zatwierdzanie procedur Instytucji Pośredniczących, x przygotowanie, we współpracy z Instytucjami Pośredniczącymi, dokumentów koniecznych do realizacji Programu