14971 skanowanie0016 (6)

66

HORMONY

Miejsce uwalniania		Nazwy hormonów	Natura chemiczna	Rola w organizmie
Hormony naczyniowe (wydzielane przez gruczoły dokrewne)
Przysadka mózgowa	Przedni płat przysadki	Hormony tropowe (kierunkowe)
		Tyreotropina (TSH)	Gliko- proteina	* Pobudza czynności wewnątrzwydzielnicze tarczycy
		Kortykotropina (ACTH)	Polipeptyd	* Pobudza czynności wewnątrzwydzielnicze kory nadnerczy
		Somatotropina (hormon wzrostu, GH)	Białko	*    Kontroluje ogólny wzrost ciała (pobudza wzrost chrząstek przynasadowych kości długich) *    Uczestniczy w regulacji przemiany materii Niedobór: karłowatość Nadmiar: gigantyzm (ogromne rozmiary z zachowaniem właściwych proporcji ciała); akromegalia (rozrost dłoni, stóp i kości twarzy)
		Hormony gonadotropowe
		Folitropina, (FSH, h. foli-kulotropowy)	Gliko- proteina	* Pobudza rozwój i czynności jajników oraz jąder (m.in. rozwój pęcherzyków jajnikowych i proces spermatogenezy)
		H. luteinizu-jący (K: LH, M: ICSH)	Gliko- proteina	* Stymuluje proces owulacji i przekształcanie się pęcherzyka jajnikowego w ciałko żółte; pobudza wydzielanie: u M: testosteronu, u K: progesteronu
		Prolaktyna, (LTH, h. lak-togeniczny)	Białko	*    Warunkuje rozwój gruczołów mlecznych *    Pobudza procesy laktacji (wytwarzania mleka)
	Płat środkowy	Melanotro-pina (MSH)	Polipeptyd	* Pobudza rozpraszanie pigmentu w melanocytach
	Płat tylny (magazynujący neurohormony podwzgórza)	Wazopresyna (VP, ADH, h. antydiu-retyczny)	Peptyd	* Kontroluje gospodarkę wodną, regulując zwrotne wchłanianie wody w kanalikach nerkowych Niedobór: moczówka prosta (nadmierne wydalanie niezagęszczonego moczu, poczucie pragnienia) Nadmiar: zbyt duże uwodnienie organizmu, brak pragnienia
		Oksytocyna	Peptyd	*    Pobudza skurcze mięśni macicy podczas porodu *    Pobudza skurcze mięśni gładkich przewodów mlecznych i wyzwala odruch wydzielania mleka
Przytarczyce		Parathormon	Polipeptyd	* Reguluje metabolizm wapnia i fosforu Niedobór: obniżony poziom Ca^2+ we krwi, tężyczka (nadmierna pobudliwość mięśni i nerwów, drgawki) Nadmiar: nadmierne stężenie jonów Ca^2+ we krwi, zmiękczenie kości, śpiączka
Tarczyca		Kalcytonina	Polipeptyd	* Jest antagonistą parathormonu (obniża we krwi stężenie jonów Ca^2+ odprowadzając je do kości)

Miejsce uwalniania		Nazwy hormonów	Natura chemiczna	Rola w organizmie
Tarczyca		Tyroksyna	Tetrajodo- tyronina	*    Przyspiesza przemianę materii wpływając na syntezę białek i przemiany tłuszczów. *    U płazów - reguluje metamorfozę. Niedobór: kretynizm u dzieci; obrzęk śluzowaty skóry; wole (nadmierny wzrost tarczycy) Nadmiar: wytrzeszcz oczu; wole; choroba Gravesa-Basedowa (nadmierne tempo przemiany materii, potliwość, drażliwość)
Grasica		Tymozyna	Polipeptyd	*    Pobudza tkankę limfoidalną w okresie rozwoju organizmu *    Reguluje produkcję limfocytów
Trzustka (wyspy Langerhansa)	Komórki P	Insulina	Polipeptyd	*    Wpływa na metabolizm węglowodanów i białek *    Obniża poziom glukozy we krwi (stymulując jej wiązanie w wątrobie w glikogen i zwiększając jej zużycie przez komórki mięśniowe) Niedobór: cukrzyca Nadmiar: niedobór cukru we krwi (drgawki, omdlenia)
	Komórki a	Glukagon	Polipeptyd	* Jest antagonistą insuliny (podwyższa poziom glukozy we krwi przez przyspieszanie rozkładu glikogenu w wątrobie)
Nadnercza	Kora nadnerczy	Gliko-kortykoidy (np. kortyzol, kortykosteron)	Sterydy	*    Wpływają na metabolizm węglowodanów i białek *    Przyspieszają syntezę glikogenu w wątrobie *    Utrzymują prawidłową pobudliwość mięśni *    Biorą udział w reakcjach stresowych Niedobór: choroba Addisona (brązowienie skóry, niestrawność, osłabienie mięśni)
		Mineralokor-tykoidy (np. aldosteron)	Sterydy	* Wpływają na utrzymanie równowagi wodnej i mineralnej (m.in. poprzez regulację resorpcji jonów sodu, potasu, chloru i wodorowęglanów w kanalikach nerkowych)
		Androgeny	Sterydy	*    Wpływają na syntezę białek *    Wpływają na rozwój drugorzędnych cech płciowych Nadmiar: U chłopców przedwczesne dojrzewanie, u dziewczynek maskulinizacja (rozrost mięśni i in.)
	Rdzeń nadnerczy	Adrenalina ("hormon walki, obrony, ucieczki")	Amina katecho- lowa	*    Wspomaga działanie współczulnej części układu wegetatywnego *    Stawia organizm w stan gotowości (podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna i częstości oddechów, zwężenie naczyń krwionośnych) *    Pobudza glikogenolizę zwiększając poziom cukru we krwi
		Noradre nalina	Amina ka-techolowa	*    Działa podobnie jak adrenalina, ale znacznie słabiej (nie uczestniczy w procesie glikogenolizy) *    Uczestniczy w reakcjach stresowych *    Jest mediatorem w przewodzeniu bodźców w synapsach nerwowych