15084 Lange Babunia0001

Bogdan Bardziej

,, m iIi /ii własną ojczyznę, poświęcając jej kilkuwiekową pi

, , mm ni u i /ylclników Prus włożył bohaterom noweli w mii.i h

i    n .a Ii i Ink że słowa, które w pięć, sześć lat po rewolm |i I *"»

i . . i, i u.....iłową icciność groźbą etnicznych i klasowych sią......

ii    i. nim/.mieć (gdyby utwór ukazał się drukiem tuż |m

m ii i ' »iinnMazurka Dąbrowskiego: „nasza kochana Wam u » ¹ u i tu | | lak wyspa na Wiśle: co ją zaleje woda, to ona m ■ ,    : ..a VI, I/, li""¹ ls. 449],

. I    n    uli li mcoHObliwie mówił po polsku;    niemnic)    nim In..... ,

• •ni-, . ........... mądrze, szanował cudze przekonania i |n u

lnil.. n|iolcczcń8twa, wśród którego przebywał" li i i    i    i.    /    wrykowski, Warszawa 1968, s.    248 — 249    (pin «i ■

“ hi-, ni li .''I lutego 1906 r.).

* ■    • lih it i/ni n prasie polskiej, Warszawa 1905; Ze stosunków

¹ < ¹ U" ni.ni , wydane Nlaraniem J. K. [Kriaućiunasa], Wuu .

im."'u lu.ln polskiego. Rola socjal-litwactwa w niedawne/ u » h

* ii 'I mu n 21 UnI Prusa do autora z 25 XI 1910 r «• m pi........ ■

i In li 11 W •min ki, Socjal-litwactwo w Polsce (z troili . ,u

^!    ..... 1'olsk lego i Litwy"), Kraków [b.r.w.].

■ i,    ¹    .i.    m    li    Wisły (i zalewaniu m.in. Saskiej Kępy) w I    (•• .1.■

¹    ■ ¹ i    • 11    ińnkl, d/ cyt,, n. 477 — 481.

POLSKA LITERATURA FANTASTYCZNA INTERPRETACJE pod redakcją Andrzeja Stoffa i Dariusza Brzostka Toruń 2005

Hanna Ratuszna

Babunia Antoniego Langego, czyli tajemnica starości w fantastyce młodopolskiej

i

Młodopolskie utwory o tematyce fantastycznej nie są zbyt liczne. Wśród t. li .decydowanie przeważają te, które w centrum zainteresowania sytuują »ltttvieku i jego świat wewnętrzny (bogactwo wrażeń, tęsknot i marzeń), i ii ui|.| dwa sposoby opisu świata: romantyczno-wizyjny, mityczny i „po-» ł n|i|i y naukowych podstaw” — pozytywistyczny¹.

I' Hiiuintyczna filozofia Schellinga, Schleglów, Schleiermachera, Kanta ,    < ihila dostrzec wyraźny dualizm świata fenomenów i noumenów; jasno

% < lulu lakżc status człowieka sprzężonego z „nieodgadnioną, wszechpotężną”

........i luną perspektywę wyznaczył pozytywizm postuluj ący ,,zgodność faktów

, ihm/ywistością”, „unaukowioną prawdę”, wikłający człowieka w skom-*mk>. v,inc procesy społeczne. Te dwie, odmienne perspektywy kształtowały ti.iiudne formy obecności fantastyki literackiej²:

1

|'l*/r o tym Henryk Dubowik w książce: Fantastyka w literaturze polskiej, », i_t. .    1999, s. 144 „[...] Pisarze sięgają do motywów znanych już w czasach

................. uzasadniają jednak ich istnienie w sposób odmienny, wypływający

2

fcl.iwi. / myśli pozytywistycznej [...] Podobne tłumaczenie fantastyki literackiej iy ii próbie połączenia pierwiastków romantycznych i pozytywistycznych”.

111111 v k Dubowik, w przywołanej powyżej książce wyróżnił następujące typy

Jiyki widmową, sataniczną i utopijną. Tamże, s. 187. Typy te wymagają jednak

......na, brakuje także precyzyjnej chaiaklerystyki Autor pomija w swycli analizach

₍, , h luk lów, w u zul Im u |i go ust ulema \ ■ I u|ą nu zwykle i igólny (len .>1tl I