15087 skanuj0004 (520)

O)

*    V3

			rtTr
		—	l0~5 d0 le i,		Lu

^b) t
	H-
	L	io		m
	Lt

Ryj. 1.1

gdzie rf₀ jesl średnicą pierwotną próbki. Wydłużenia tych próbek oznaczamy odpowiednio A_i oraz A_l0.

Ze względu na oszczędność materiału coraz częściej stosuje się próbki mniejsze (pięciokrotne), Na części pomiarowej próbki powinny być narysowane w kierunku prostopadłym do osi próbki kreski w równych odległościach (np. co 5 mm) w celu ułatwienia późniejszego obliczenia wydłużenia. Kreski te powinny być wykonane w sposób nic powodujący uszkodzenia powierzchni pomiarowej badanej próbki.'. W przypadku próbek o innych przekrojach niż okrągły (kwadratowy, prostokątny, sześciokątny itp.). długość pomiarowa jesl obliczana przez porównanie pola przekroju poprzecznego próbki z polem przekroju poprzecznego próbki o przekroju okrągłym. Jeśli oznaczymy. S mm² - pole

u

przekroju poprzecznego rozpatrywanej próbki, d₀ mm - średnica próbki, której przekrój poprzeczny ma odpowiadać przekrojowi próbki rozpatrywanej, to ze wzoru na pole powierzchni kola otrzymamy:

(1.7)

d₀ =    = 1,13 v/5.

Długość pomiarowa określona jest podobnie jak dla próbki okrągłej:

L0j = S<!0 = 5.65 y/Ś.	(1.8)
L0[<) = I0f/0 =	(1-9)

PRZYKŁAD. Obliczyć długość pomiarową próbki pięciokrotnej wykonanej z piaskownika o wymiarach przekroju poprzecznego: ri„ = 5.0 mm, b„ = = 20.0 mm.

Obliczamy pole przekroju:

S = a₀b₀ = 100 mm¹.

Długość pomiarowa według wzoru (1.8) wynosi

L_Uf = 5.65 ^/ToÓ = 56,5 mm.

Długość pomiarową tak obliczoną należy zaokrąglić do wartości podzielnej przez odległość między kreskami znajdującymi się na powierzchni próbki. Gdy odstęp między kreskami wynosi 5 mm. długość pomiarową zaokrąglamy do L₀ = 55 mm. co odpowiada 11 działkom (rys. 1.2).

r

-Hfttt+ifłttłł+i h-

1-

Dla materiałów kruchych nic wyznacza się wydłużenia względnego, w związku z czym próbki nie muszą mieć koniecznie pryzmatycznej części pomiarowej. Tak na przykład, dla żeliwa Polska Norma PN-8I/H-83I08 przewiduje m. in, kształt próbki jak rys. 1.3. Żeliwo ciągliwe badane jest zgodnie z normą PN-68/H-83224. przy użyciu próbek o początkowej długości pomiarowej L_u = 3 </„. Ten rodzaj próbki przedstawiono na rys. 1.4.