152 3

wancj wymianą z otoczeniem. piciem w reakcję chemiczną, zmianą fazy. Każdy z łych procesów związany jest z wykonaniem pracy (praca chemiczna, osmotyczna. praca elektryczna, transportu ftp.). Jeżeli proces zachodzi qua*i-statycznie, miarą wykonanej pracy AW jest zmiana entalpii swobodnej:

AW₍ = AC,

Zmiana entalpii swobodnej jest proporcjonalna do zmiany liczby moli A/i, r-tej substancji, czyli:

AW>AG,«_H A*.    (7.32)

Współczynnik proporcjonalności p_t nosi nazwę potencjału chemicznego substan

Cjl i

Ściślej. należy entalpię swobodną substancji i uważać za funkcję wielu zmień

nych:

G_t ■/</>• 7*. n,. n_:....    ... **)

Zęby proces zachodził quasi-statycznie, zmiana liczby moli substancji musi być nieskończenie mała (dn,). powodując nieskończenie małą zmianę entalpii swobodnej (dGj, wtedy potencjał chemiczny p, wyrazi się pochodną cząstkową:

/dG    ^{P 9} COCSL

^Tmcca*    ^(7J3)

n_f = eonu. J * i

przy zachowaniu stałości pozostałych parametrów : p. 7,

Fizyczne utoczenie potencjału chemicznego można odczytać ze wzoru (7.32) lub (7.33): potencjał chemiczny składnika i wyraża liczbowo pracę wykonaną podczav zmiany liczby moli tego składnika o jeden, przy zachowaniu stałości temperatury ciśnienia oraz ilości innych składników wchodzących w skład układu. Praca wyra żona wzorem (7.32) nosi nazwę pracy chemicznej lub pracy osmotycznej: odpowiedniejsza jest nazwa praca transport*.

Zgodnie z wzorami (732) i (7.33) potencjał chemiczny składnika i w mieszam me gazów lub w roztworze doskonałym wyraża się wzorem:

U-tf+Rrinj,    (734)

fd/ic - p»*ctxuł chemic/aj tkbdmka i » Uaur c/yslym (f,« I). • Kinperaiur/e Z i pny ciifnmra r

Wzór (7.34) stosujemy także dla roztwzorów doskonałych, czyli roztworów w* których zaniedbać można oddziaływanie międzycząsteczkowc. W przybliżeniu spełniają ten warunek roztwory bardzo rozcieńczone. Dla roztworów rzeczywistych. w celu uwzględnienia oddziały w ruf między cząsteczkowych, wprowadza się zamiast stosunku molowego pojęcie aktywności a,: spełniona ma być zależność:

At *4*° 4 Rflnti,    (7.35)

152