69
Odwrotna osmoza
Proces odwrotnej osmozy jest dzisiaj najnowocześniejszą i najbardziej wydajną metodą uzdatniania wody. Sam proces nie jest zjawiskiem nowym, a jego zasady są łatwe do objaśnienia.
Wodę przeprowadza się pod ciśnieniem przez półprzepuszczalną membranę. Membrana przepuszcza wyłącznie H.O, czyli wodę czystą chemicznie. Zostaje tu zatrzymane około 90% soli mineralnych zawartych w wodzie wyjściowej (również azotany i inne zanieczyszczenia). Odfiltrowaniu ulegają także pestycydy, bakterie oraz węglowodory chlorowane.
W nowoczesnych zestawach do przeprowadzania odwrotnej osmozy membrany są zbudowane z praktycznie niezniszczalnego poliamidu polisulfonowego (wcześnie był to najsłabszy punkt tych urządzeń). Może je uszkodzić tylko chlor. Dlatego często dołącza się do nich filtr wstępny zawierający węgiel aktywny oraz filtr wyłapujący drobne cząsteczki brudu zawieszonego w wodzie.
Ponieważ podczas odwrotnej osmozy z wody odfiltrowywane są także związki decydujące o jej twardości, to pozbawiona substancji mineralnych woda musi zostać zmieszana z wodą wodociągową. Tylko w ten sposób otrzymamy wodę akwariową o odpowiednim składzie. Dlatego w nowszych aparatach do przeprowadzania tego procesu znajdziemy już filtry nadające wodzie twardość. W połączeniu z zestawem do regulacji zawartości dwutlenku węgla filtry te będą w stanie odpowiednio podwyższyć stopień twardości przefiltrowancj wcześniej wody. Osoby używające w swoim akwarium reaktora wapniowego mogą oczywiście zrezygnować z tych dodatkowych zabiegów.
Do zbierania wody poddanej odwrotnej osmozie powinniśmy wybrać dostatecznie duży pojemnik, ponieważ doskonale nadaje się ona do napełniania akumulatorów samochodowych, prasowania żelazkiem z nawilżaczem, podlewania kwiatów czy do zaparzania kawy i herbaty. Dla większości akwarystów całkowicie wystarczający będzie zestaw o wydajności 50 do 100 litrów na dobę.
Jedyną wadą urządzeń do przeprowadzania odwrotnej osmozy jest to, że zużywają one duże ilości wody. By uzyskać 5 litrów oczyszczonej wody, przez membranę musi przepłynąć czterokrotnie większa jej ilość, która później najczęściej trafia do kanalizacji. Zanieczyszczoną wodę można jednak gromadzić i wykorzystywać chociażby do zmywania naczyń, kąpieli lub spłukiwania nieczystości w toalecie. Mimo to odwrotna osmoza w porównaniu z wymiennikami jonowymi jest i tak procesem bardzo przyjaznym środowisku. W jej trakcie nie powstają szkodliwe substancje; nie zużywana jest też energia elektryczna, ponieważ urządzenie pracuje, wykorzystując typowe ciśnienie istniejące w przewodach wodociągowych (3-5 barów).
W ten sposób zapobiegniemy dostarczaniu do niego kolejnych porcji azotanów.
W akwarium również powstają sole azotanowe. W rzeczywistości azotany nie są związkami bardzo trującymi, ale mogą ulegać redukcji do azotynów. Produkty tej reakcji są bardzo toksyczne i mogą zatruć wodę w zbiorniku (te procesy zostały już opisane w rozdziale „Redukcja i oksydacja”). Schemat na następnej stronie pokazuje jak w wodzie akwariowej tworzą się związki azotyno-we i jak się można ich stamtąd pozbyć. Tak jak i w przypadku ogólnej pielęgnacji akwarium, tak i tutaj najważniejsze jest przedwczesne zapobieganie gromadzeniu się szkodliwych związków.
Nasze akwarium nie będzie także dobrze funkcjonować, jeśli pozbawimy je zupełnie soli