17098 skanowanie0014 (59)

[ infekcje ]

słało potwierdzona doświadczalnie lecz wirusa wykryło w nasieniu, jqdroch i innych tkankach układu rozrodczego knura do 49 dni po zakażeniu. Na podstawie oceny nasienia w stadach zakażonych wirusem niebieskiego oka u około 30% knurów występuje okresowa lub trwała bezpłodność. Plemniki wykazują zmniejszoną liczebność, zwiększony odsetek plemników z zaburzeniami morfologii, obniżoną ruchliwość. Jak wynika z przedstawionych danych w nasieniu może występować cały szereg drobnoustrojów chorobotwórczych, jednak rola nasienia jako wektora ich transmisji w wielu przypadkach nie jest znana. Zakażenie loch za pośrednictwem nasienia zostało najlepiej udokumentowane dla CSFV i PRRSV po zakażeniu knura oraz PPV i PRRSV po użyciu do inseminacji eksperymentalnie zanieczyszczonego nasienia. Mimo, że zanieczyszczone nasienie stwarza ryzyko zakażenia lochy, nie musi dojść do tego w każdym przypadku. Aby doszło do infekcji musi być spełniony cały szereg warunków, a przede wszystkim locha musi być wrażliwa na dany patogen, a jego dawka zakaźna. W przypadku PRRSV dowiedziono, że do zakażenia drogą domięśniową może dojść już po iniekcji 20 cząstek wirusa, podczas gdy do zakażenia drogą doustną, donosową lub poprzez inseminację wymagana dawka wynosi około 100 tys. cząstek. Badania przeprowadzone w Hiszpanii wykazały, że świeży ejakulat zakażonego PRRSV knura może zawierać 700 zakaźnych cząstek wirusa w mililitrze. Przy założeniu, że ejakulat jest rozcieńczany 15-30 razy, końcowe miano wirusa wyniesie około 40 cząstek na mililitr, a całkowita dawka wirusa w nasieniu użytym do inseminacji (100 ml) około 4 tys. cząstek. Obserwacje poczynione w wielu krajach wskazują jednak, że nasienie jest istotnym wektorem szerzenia się PRRS.

Wykrywanie wirusów w nasieniu

Obecność licznych bakterii w nasieniu powoduje że izolacja drobnoustrojów chorobotwórczych, szczególnie wirusowych, jest trudna. Izolacja wirusów w hodowlach komórkowych jest dodatkowo komplikowana przez fakt, że nasienie zawiera substancje uszkadzające komórki hodowane in vitro. Nasienie zawiera również czynniki nieswoiście neutralizujące wirusy. Bardziej czuła w wykrywaniu wirusowych zanieczyszczeń nasienia jest próba biologiczna jednak ze względów praktycznych nieprzydatna. Inną bardzo czułą, i praktycznie wykorzystywaną metodą, jest PCR. Należy jednak pamiętać, że w metodzie tej wykrywany jest jedynie mały fragment genomu drobnoustroju a dodatni wynik badania nie dowodzi, że badana próbka nasienia jest rzeczywiście zakaźna. Dla właściwej interpretacji wyników badania mikrobiologicznego nasienia należy zwrócić uwagę na konieczność analizy reprezentatywnej liczby próbek nasienia oraz badanie innych parametrów, takich jak obecność przeciwciał w surowicy, obecność wirusów czy bakterii w krwi czy objawy kliniczne u knura. W przypadku niektórych chorób, np. PRRS, kategoryzacja nasienia jako wolnego od wirusa czy jako za-

Należy pamiętać, że ujemny wynik PCR oznacza jedynie, że dana próbka jest wolna od wirusa, biorqc oczywiście pod uwagę ograniczenia w czułości użytej metody (niektóre metody nie wykrywają, lub mają bardzo niską czułość w odniesieniu do pewnych wariantów genetycznych PRRSV!), ale nie decyduje o statusie danego knura w przyszłości. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do próbek pochodzących od knurów posiadających we krwi przeciwciała dla PRRSV. Niezbędne jest poddawanie kwarantannie i badanie przed wprowadzeniem do stada nowo zakupionych knurów.

każonego jest szczególnie trudna ze względu na zmienną w czasie wiremię, wykrywalność przeciwciał jak i zmienne siewstwo drobnoustroju z nasieniem. U dorosłych knurów wiremia jest zwykle krótsza niż okres siania PRRSV z nasieniem. Ponieważ siewstwo wirusa z nasieniem może być okresowe, szczególnie w przewlekłej fazie infekcji, badanie kolejnych ejakulatów danego osobnika metodą PCR może dawać zmienne wyniki. Należy pamiętać, że ujemny wynik PCR oznacza jedynie, że dana próbka jest wolna od wirusa, biorąc oczywiście pod uwagę ograniczenia w czułości użytej metody (niektóre metody nie wykrywają, lub mają bardzo niską czułość w odniesieniu do pewnych wariantów genetycznych PRRSV!), ale nie decyduje o statusie danego knura w przyszłości. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do próbek pochodzących od knurów posiadających we krwi przeciwciało dla PRRSV.

Jak się zabezpieczyć?

Dla zabezpieczenia przed szerzeniem się chorób zakaźnych drogą inseminacji należy podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze. Personel pobierający nasienie powinien być świadomy, że może być źródłem jego kontaminacji. Pobieranie nasienia powinno odbywać się z zachowaniem zasad higieny w celu ograniczenia możliwości kontaminacji. Status zdrowotny knurów powinien być kontrolowany zarówno pod kątem objawów klinicznych, jak i metodami laboratoryjnymi. Stada knurów muszą być monitorowane w kierunku chorób zakaźnych ze względu na to, że jak wyżej wspomniano, wiele z ważnych chorób może mieć słabo wyrażone objawy u dorosłych zwierząt. Szczepienie knurów może być rozważane w przypadku niektórych chorób. Na przykład immunizacja przeciw PPV powoduje obniżone siewstwo wirusa w przypadku następującego po szczepieniu zakażenia. W przypadku szczepienia przeciw PRRSV szczepionką żywą atenuowaną również zaobserwowano obniżenie siewstwa z nasieniem u knurów zakażonych 50 dni po immunizacji. Podobnego wyniku nie obserwowano po szczepieniu szczepionką inaktywowa-nq. Należy jednak pamiętać, że atenuowany PRRSV zachowuje się w organizmie podobnie do szczepów w pełni zjadliwych (poza wywoływaniem objawów klinicznych) a więc może przez pewien czas być siany z nasieniem. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej wirusy zawarte w szczepionkach żywych przeciw ADV nie mogą być siane z nasieniem. Jeśli chodzi o PCV2 to obecnie dostępne dane nie pozwalają na określenie znaczenia oraz celowości zwalczania PCV2 w stadach knurów.

Biorąc pod uwagę konsekwencje zakażenia nasienia i jego roli w szerzeniu się chorób, podstawową zasadą jaka powinna obowiązywać w stadach knurów jest ścisła bioasekuracja. Użytkowane knury powinny być wolne od ważniejszych chorób i regularnie monitorowane. Zwierzęta reagujące dodatnio w testach serologicznych powinny być eliminowane. Przed podjęciem decyzji należy jednak wziąć pod uwagę aspekty epizootyczne i prawdopodobieństwo wyniku fałszywie dodatniego.

lecznicą