16513 Zdjęcie0247 (7)

przez macicę. Modyfikacja właściwości śluzu szyjkowego jest jedną z wielu metod antykoncepcji.

Dwa wużne zagadnienia związane są z funkcją błony mięśniowej macicy w okresie ciąży. Pierwsze dotyczy hamowania czynności skurczowej błony mięśniowej w cza-sie jej trwania, drugie związane jest z silnym pobudzeniem aktywności mięśniówki w okresie porodu.

Osłabienie kurczliwości macicy w czasie ciąży wiąże się prawdopodobnie z co najmniej dwoma mechanizmami Przypuszcza się, że duże stężenie progesteronu w tym okresie hamuje czynność skurczową macicy. Efekt ten zaobserwowano w badaniach na zwierzętach (sformułowano nawet teorię tzw. bloku progesteronowego kurczliwości błony mięśniowej macicy), jednak jego występowanie u ludzi wydaje się wątpliwe. Zmniejszenie kurczliwości błony mięśniowej macicy może być związane z wydzielaniem reloksyny przez komórki luteinowc właściwe ciałka żółtego ciążowego. Rozważana jest również rola prostaglandyn w tym procesie.

W czasie porodu następuje silne pobudzenie aktywności skurczowej błony mięśniowej trzonu macicy i jednoczesne zwiotczenie szyjki narządu.

Szczególnie istotną rolę w zwiększeniu kurczliwości mięśni macicy odgrywa uwalniana z części nerwowej przysadki ocytocyna. Powoduje ona wzrost zarówno częstotliwości, jak i siły skurczu myometrium. Do tego, by ocytocyna mogła wywierać pełne efekty konieczne jest odpowiednio duże stężenie estrogenów. Działanie ich polega między innymi na pobudzaniu tworzenia nowych lub ekspresji istniejących receptorów dla ocytocyny na komórkach mięśniowych gładkich macicy.

Odpowiednio duże stężenie estrogenów może również prowadzić do zniesienia bloku progesteronowego, hamującego czynność skurczową myometrium. W pobudzaniu skurczów błony mięśniowej trzonu macicy w czasie porodu ważną rolę odgrywać mogą niektóre grupy prostaglandyn. Podawanie prostaglandyn PGE, oraz PGF^ może powodować poród lub poronienie. Ocytocyna jest często stosowana w praktyce klinicznej do indukcji porodu.

Zwiotczenie szyjki macicy w czasie porodu może być wywołane między innymi działaniem relaksyny.

Zaburzenia czynności hormonalnej jajników lub fbnk-cjonowania osi podwzgórze,— przysadka —jajnik — macica mogą prowadzić do nieprawidłowego przebiegu cyklu miesiączkowego. Skutkiem tego może być brak synchronizacji rozwoju zarodka i przeobrażeń błony śluzowej macicy mających umożliwić jego implantację.

22.2.4.

Pochwa

Pochwa (nagina) jest kanałem włóknisto-mięśniowym, którego dolna część łączy się z przedsionkiem otoczonym przez narządy płciowe zewnętrzne. Do górnego odcinka pochwy wnika dolna część szyjki macicy, tzw. część pochwowa. Mj£$izy^g£xnym odcinkiem ściany pochwy a częścią pochwową znajduje się zachyłek — sklepienie pochwy (fombc vaginae).

Ściana pochwy zbudowana jest z trzech wąrstw (ryc. 22-26), Można w niej wyróżnić:

1)    leżącą wewnętrznie błonę śluzową (tunica mucosa)\

2)    znajdującą się na zewnątrz od niej błonę mięśniową (tunica muscu/aris);

3)    położoną na zewnątrz narządu błonę zewnętrzną, czyli przydankę (tunica aduentltla).

Ryc. 22-26. Przekrój ściany pochwy (pow. 200 x | Widoczne są: błona śluzowa zbudowana z nabłonka wielowarstwowego płaskiego (1) i blaszki właściwej (2), a także fragment błony mięśniowej (3). Błona zewnętrzna, czyli przydanka, niewidoczna.

22.2.4.1.

Błona śluzowa pochwy

Błona śluzowa (tunica mucosa) pochwy zbudowana jest z wyściełającego światło narządu nierogowaciejącego nabłonka wielowarstwowego płaskiego (epitlielium stratifica-tum non cornescens) błony podstawnej i leżącej pod nią blaszki właściwej błony śluzowej (lamina proprla mucosae).

Nabłonek pochwy składa się z trzech warstw (ryc. 22-27). Występujące w nich komórki różnią się znacznie cechami morfologicznymi W nabłonku pochwy wyróżnia się na-stępujące warstwy:

1. Warstwę podstawną (stratum basale) leżącą najgłębiej i spoczywającą na błonie podstawnej. Składa się ona z dwóch części: warstwy głębokiej (stratum basale profun-dum) i warstwy zewnętrznej (stratum basale externum) nazywanej niekiedy warstwą przypodstawną (stratum para-basale).

Warstwa głęboka zbudowana jest z jednego pokładu komórek walcowatych. Komórki te mają średnicę ok. 15—20 pm i zawierają dużo jądro oraz cytoplazmę barwiącą się zasadochlonnie. Komórki te stanowią warstwę rozrodczą.

Warstwa zewnętrzna (przypodstawna) utworzona jest z kilku pokładów komórek wielobocznych. Są one nieco większe (Średnica'ok. 15—25 pm) od komórek warstwy głębokiej. Komórki warstwy przypodstawnej są zasado-chłdhne i mają duże jądra.

2. Warstwę pośrednią (stratum intermedium). Spoczywa ona ha warstwie podstawnej i zbudowana jest I kilku pokładów dużych (średnica ok. 30 pm) komórek kształtu wielobocznego lub owalnego. Komórki tąj warstwy mają

776