19679 P1190091 (2)

fS2 Awiete córy

nil ponaMd uomMt zarówno z okresu kultury łużyckiej, jak i z wczes--r-»: «Kcarmnzi '■» a] dupńólóglt znie młodszy obejmował część szczytowej Ma o pancadw około 'S i 90 m, |ęsj to więc zasięg podobny do tego. faki aSOBori seseszy gpod tektsy tutydki Ślady związane z osadnictwem okresu rT-.»-rrr.-. ** Scumenrowano dotąd w różnych punktach masywu. Za najbar-| zagadkowe uważane są te. na które natknięto się na szczycie. W wyko-poeflt yzfcfrr    su w okresie przed drugą wo|ną światową, jak i w okresie

pongaga. oaaafiano na liczne fragmenty ceramiki z okresu plemiennego Air ratoraekwe mnerdzono brak jakichkolwiek obiektów, z którymi można by K Alan pafrayt. Co więcej, jak twierdzi Grzegorz. Domański, materiały te ■ i atąfdjf w mu ■nrrimiarh wraz ceramiką pradziejową i nowożytną. Zapewne przyczyna ągo stanu rzeczy tkwi w fakcie niszczenia istniejących struktur i śwtRóu w kolejnych fazach osadniczych przez budowle wznoszone wciąż w ąn samym miejscu. I choć znaczne ilości materiałów wskazują na ślady nuaiaiiegD oaadnkiwa w rejonie szczytu, a zatem odmiennie niż w przypadku tyka, jcpi i1m iktr r i cechy szczególne pozostają zagadką. W tej sytuacji uważa «*c- że Inmwśnwawe wcześniej sugestie o grodzie, osadzie, czy ośrodku kufrowym są poebewione podstaw, pozą stosunkowo późnym grodem z wieku UL z tafrego przetrwały do naszych czasów fragmenty wału. Na okres pii —ner itanwijr jot odkryty w 1993 r. niewielki gródek, zlokalizowany na wadmrfrsaB zboczu masywu. Pobudowano go na podstawie, którą stanowił aaopteó wycięty w zboczu, wyłożony gliną i płytami kamiennymi. Na tak (jnygMtaunpn miejscu ułożono konstrukcje z drewna i drobnych kamieni. Od ■rowy zachodniej przylegał dań staw z groblą o szerokości 7 m, obok natrafiono h płaską platformę wydętą w stoku. Gródek ten, datowany za pomocą HkttśCi* ceramicznych na wiek DC, jest jednym z najmniejszych podobnego obiektów znanych ze Śląska - jego wymiary wynoszą bowiem zaledwie 17 a 29 OD m.

Hbmś stanowiska wczesnośredniowieczne występujące w obrębie masywu flęzaheśuego me mają cech miejsc kultowych. Gdzie zatem mogły być odprawiane pogańskie obrzędy? Zdaniem Domańskiego, w grę wchodzi nie ja**>, lecz Itlra miejsc. Pierwszym z nich mogła być łąka szczytowa — jako rc runlnr wirpre sprawowania kultu. Jeśli przyjmiemy to założenie, nie możemy wykluczyć. ze strażnicy tego miejsca mogli mieszkać w osadzie położonej mrrldrkni od szczytu, jako ewentualne miejsce ich pobytu wymieniany jest wipomnany gródek, którego wielkość, ale i walory obronne, wydają się mini-oMne. W odległości 790 m na południowy zachód od łąki szczytowej znajduje *e rmentarzydto kurhanowe, datowane na okres VIII—IX w. Wreszcie z opisywanym zesrojeni mógł by< związany położony o 400 m dalej gród w Będko-wicach H opina mekrńrych badaczy, udokumentowane przez archeologów zruszr.zenir Łpgp kompleksu w X w. mogło stanowić próbę likwidacji ośrodka śięzańałuego Odbudowany w XI w. gród, podobnie jak i cały masyw Ślęży, przetrwał Ejż tylko plro rodowa dziedzina Wlostowiców. Ostatnim epizodem

Ryc. 3.3. Góra Ślęża: kamienna posiać niedźwiedzia (fot S, Rosik)

dziejów tego obszaru było nadanie w XII w. większości terenu zakonowi augusdanów przez Piotra Wlostowica. Budowa klasztoru na szczycie Ślęzy nie 7n«aala jednak nigdy doprowadzona do końca. Podobno na przeszkodzie stanęły panujące tu niezwykle surowe warunki atmosferyczne. Augustianie ostatecznie znaleźli miejsce na Piasku we Wrocławiu. Archeologia nie dostarcza wszakże świadectw, na jakim etapie realizacyjnym prace budowlane na szczycie Ślęzy wstrzymano, bowiem na ślady klasztoru nie natrafiono.

- ■ Innych problemów interpretacyjnych dostarczają ślężańskie kamienne rzeźby. Tak zwana postać z rybą, przetrwała do naszych czasów w stanie uszkodzonym (brak głowy, dolnych partii nóg i rąk), przedstawia postać ubraną w pofałdowaną szatę, która na piersiach trzyma dużą rybę. Wśród badaczy brak jednomyślności, czy jest to przedstawienie mężczyzny czy kobiety. Pierwsza wzmianka o tym monumencie pochodzi z dokumentu Henryka Brodatego, wydanego w 1209 r., gdzie jest mowa o kamieniu zwanym Petrey (św. Piotr?).

fcb Zagadkową figurą jest też tzw. grzyb, w którym badacze dopatmją się fragmentu postaci ludzkiej. Kolejne dwie, bardzo podobne do siebie rzeźby przypominają schematyczne figury niedźwiedzia (ryc. 5.3), Jeszcze inną nazwano mnichem; zasługuje ona na uwagę m.in. dlatego, że wiąże się z nią cała grupa wątków legendarnych. Listę tę uzupełniają tzw. kolumna ślężańska (kamienny walec o długości 2,4 m i średnicy około 45 cm (półfabrykat’) oraz Obrobione bloki granitowe o nieznanym przeznaczeniu. Na części tych zabytków występują wyryte na powierzchni znaki ukośnego krzyża.

Z omawianymi odkryciami wiążą się sporne kwestie ich interpretacji. Pierwszym dyskusyjnym elementem jest geneza kultu religijnego na szczycie góry Ślęży. Wspomniani już Włodzimierz i Helena Hołubowkzowie uważali, że początki kultowej funkcji Ślęży sięgają epoki brązu i czasów kultury łużyckiej. Postać z rybą nasuwa niektórym autorom skojarzenia z terenami Półwyspu Bałkańskiego i jeszcze dalszymi - Bliskiego Wschodu, gdzie ryba była symbolem