22198 P1020517

fi TYPY PBMlNIKMftW

skrajnego zagrożenia dla kobiet i naszych sióstr Ziemi i jej stworzeń, które wszystkie są celem ataku maniakalnych ojców, synów i duchów świętych. Ich atak grozi zgubą albo wskutek nuklearnego holocaustu, albo — jeśli to się nie uda — przez chemiczne zatrucie, przez spotęgowany zwyczajny gwałt, przez głód i choroby wywołane przez mężczyzn. |...j W ramach tej dekady horroru grożą kobietom w ich życiu codziennym siły prące do ich zdeformowania, zduszenia, spętania, do zwrócenia nas przeciw swoim własnym celom.”⁵⁸⁰ W podobnym tonie wypowiada się Marilyn Frcnch. Grozi nam „zagłada naszego gatunku” —oświadcza w Przekroczyć władzę—nic widać alternatywy wobec „wojny atomowej, wyjałowienia planety przez zatrucie środowiska, lub światowego totalitaryzmu”⁵⁸¹. „Obecny stan naszego świata” spowodowany jest tym, że „zawiodła nasza moralność”. Uratować nas może jedynie „inna moralność”, dzięki której „możemy w dostatecznym stopniu odzyskać emocjonalną, cielesną i umysłową równowagę, aby stworzyć szczęśliwsze społeczeństwo”**. Zamiast panującej od kilku tysiącleci moralności patriarchatu musiałyby zapanować „dawne matricentryczne wartości”, które przetrwały w kobietach⁵⁸³. Uratować ludzkość może tylko feminizm: „Nowy sposób patrzenia na świat może nam zaoferować feminizm. [...] Feminizm proponuje nowe cele, nowe ludzkie wartości, nowe (a raczej stare) ideały ludzkości”⁵⁸⁴. Musiałoby nastąpić „sfeminizowanie świata”⁵⁸⁵.

Podobną nadzieję na ratunek łączy Dały z ginizacją świata, z jak to określa—women^śbecoming. W jej rozumieniu jest „to coś więcej niż tworzenie czegoś nowćgoTf^TTo może oznaczać nadejście Nowego Bytu”⁵⁸⁸.

Amerykańska znawczyni francuskiej filozofii feminizmu Alice Jardine, która spędziła kilka lat w Paryżu na seminariach Lacana sądzi, że gineza, (gynesis) już dokonuje sic w naszej ponowoczcsnej erze. W świccic znaturalizo-wanym przez Oświecenic^czas i techrĄ były męskie, a physis i przestrzeń — żeńskie. Francuski postmodernizm odkrył nową przestrzeń, przestrzeń „niewiedzy”, która została „zakodowana jako kobieca (feminine), jako kobieta {•woman)⁵⁸⁷. Uległa zakwestionowaniu legitymizacyjna narracja władzy, dotąd zawsze męska⁵⁸⁸. Dokonuje się proces ginezy. „[...] Kładę wielki nacisk właśnie na ten proces — pisze autorka. — W obrębie tych narracji, które dziś doświadczają kryzysu legitymizacji, jest to transformacja kobiety i kobiecości w czasowniki. f...J Gineza to włączenie do dyskursu »kobiety« jako procesu, który rozpoznano we Francji jako wewnętrznie przynależny do uwarunkowań ponowoczcsności; to oczywiście pozytywna waloryzacja tego co kobiece, kobiety i jej koniecznych, to jest historycznych konotacji, jako w jakimś sensie

wewnętrznie właściwych nowym i koniecznym sposobom myślenia, pisania i mówienia. Wytworem tego procesu nie jest ani osoba^ani rzecz, lecz jest nim horyzont, ku któremu proces zmierza: ginema. T(jgnfttik 10 efekt aytunwrts w-cfckcłc-kobicta, która nigdy nie jest statyczna i która nic ma tożsamim⁴ '-*** iJalcj autorka dodaje, i z jCfzdaniem „ponowoczcsność przedstawia [...j nowy rodzaj dyskursywności na temat kobiety, o kobiecie, jako kobiety, waloryzację i mówienie kobiety”*⁹⁰.

Ratunek może przynieść feminizm. Współczesnym odpowiednikiem dzia-łań dawnych proroków w chrześcijaństwie okazuje afe/mozc \ powmienoEazac się) feminizm. Tak to widzą autorki cytowanego już wyżej zbioru feministycznej Krylylcl teologii. „Na feminizm można spojrzeć jako na współczesny ruch profetyczny, który głosi osąd patriarchatu we współczesnej kulturze i wzywa do pokuty i zmiany.”⁵⁹¹

Feminizm to zjawisko wplątane integralnie w całokształt kryzysowej sytuacji współczesnego świata, co „w pespektywie trój-, a nawet cztero-wymiarowej”, „jakor holografstara się przedstawić Robin Morgan. „To co postrzegano jako odrębne tematy — płeć, rasa, polityka globalna, struktura rodziny, gospodarka, środowisko, dzieciństwo, starzenie się — wszystko to ujawnia wzajemne splatanie się, kiedy okrążamy nasz holograf, zaglądamy od spodu i nachylamy się nad nim. Wewnętrzna aktywność ludzkiego ciała, wewnętrzna aktywność cząsteczki atomowej, problem umierania i śmierci, maski i osoby, duchowej wiary i naukowego faktu, estetyki i astrofizyki, okazują się wzajemnie poprzeplatanymi wyrażeniami jednej dynamicznej całości.” W tej perspektywie pojawia się praktyczne pytanie: czy ta całość pozostawia jakąś swobodę wyboru? ,,Einstein powiedział: ^Naprawdę interesuje mnie, czy Bóg miał jakiś wybór tworząc świat*. Tym, co mnie naprawdę interesuje, jest odpowiedź na pytanie, czy taki wybór mam ja i ty.”⁵⁹² Z tej zbliżonej do New Age wizji przebija nade wszystko przekonanie, że (feminizm i ekologia ^o dwa oblicza tego samego kompleksu problemowego³⁹⁵.

Uwagi o feminizmie

Nie bez samokrytycznych akcentów myśli o feminizmie radykalnym jego współtwórczyni i feministyczny krytyk kultury,/?Cdricnne Ricjy. Jej zdaniem, grzeszy on abstrakcjonizmcm w ujmowaniu kooISt. Autorka, która powiada

^,w Ibidem, s. 25.

⁵⁹⁰ Ibidem, s. 26.

^5.1 K. D. Sakenfeld Fminut uses 0/ Bibtical materiał1, w: L. M. Russell (red.) Femimst interpretation oj the Bibie, op. dt, s. 55.

^5.2    R. Morgan The anatomy ojfreedom. Feminism, physics, and global politics, Garden City, New York 1982, s. XIV, XVI.

^5.3    W takim duchu o feminizmie jako ruchu pełniącym kluczową rolę w zrastaniu się różnych ruchów społecznych ratujących Ziemię i ludzkość, będącym „katalizatorem” współdziałania tych ruchów, o kobietach pełniących ważną rolę w kontaktach między reprezentantami ruchów ochrony środowiska, konsumentów, wyzwolenia etnicznego i organizacjami feministycznymi pisze np. Fritjof Capra w Punkt zwrotny, Warszawa 1987.