22213 Obraz8 (15)

,    ...    . ;    • -f

W zalainości od warunków roakejl - z tlonku węgla 1 wodoru można otrzymać produkty o rólnaj budowie i przeznaczeniu - kierunek reakcji zaloty od rodzaju atóśowanego katalizatora, temperatury 1 ciśnienia, a takie •toaunku C0«H, w wyjściowej mieszaninie gazowej. Do wielu znanych i od dawna realizowanych w przemyśle syntez opartych na gazie syntezowym dochodzę wcigl nowa, 00 'jest rezultatom stałego postępu w dziedzinie wprowadzania nowych katalizatorów, i

- Syntezy z tlenku węgla i wodoru realizuje aLę w przemyśle od lat dwudziestych obacnogo stulecia - w Niemczech nn duig skalę przetwarzano gaz syntezowy (pochodzenia karbochemlcznego) na metanol, z którego o-trzymywano formaldehyd, a następnie tworzywa fenolowo-formaIdehydow© i •minowo-formaldehydowe.

Badania prowadzone w latach trzydziestych przez F.Fischera Ł H.Trop-echa wykazały moftllwość przekształcenia gazu syntezowego w węglowodory 1

—    » CM- • n H_aO |

„ości zastosowań. Do celów syntezy organicznej wykorzystuje ||| W Poszczególne składniki tego gazu (tlanak węgla i wodór), albo gaz eynteao_r wy jako całość. W ratla potrzaby podatawowa składniki gazu rozdziała alg przaz skraplania i frakcjonowania lub metodami absorpcyjnymi.    .1

Niskotemperaturowa metod. rozdzialanla akl.dników aurowago gazu ayn-tazowogo polaga nai    '*    ■    ’    *    * ''^łł

-    absorpcji C0_a w roztworzą etanoloamlny,    ¹

| usunięciu z gazu rasztak CO, i pary wodnaj przaz adsorpcję na sitach molekularnych,

-    oziębieniu gazu do temp. -180°C, pod ciśnieniem 4 MPa - w tyoh warunkach następują wykroplanie CO i CM., a H, pozostaję w fazie gazowej,,

-    z kondensatu CO i CH.Ż po redukcji ciśnienia do 0,25 MPa, oddaaty-Łowuja się tlanak węgla, a metan pozostaje w fazie oiaklaj.

Absorpcyjna metoda wydzielania tlenku węgla z gatu syntezowego polaga na absorpcji CO w wodnych roztworach soli siiedziewych, pod ciśnianiaa 30 NPa, z utworzeniem odwracalnych kompleksów |cu<co)J*. * których po redukcji ciśnienia i podgrzaniu roztworu do temp. 50°C wydziale się tlanak węgla. Jako roztwory abaorbujęce • wykorzystuje się » ■•la. CuCl/MCI-M,0, Cm,CO₃/MM,-M,O i HC00Cu/H,0. W najnowszym wariancie metody absorpcyjnej (proces Cosorb) stoauja alg środowisko bezwodne. Czynnikiem absorpcyjnym jest roztwór CuCI i AICI,-w-toluenie. Sorpcję CO przeprowadza się w temp. 25°C, pod oiśnloniom 2 MPa, a desorpcję w temp. 100°C, pod ciśnieniem 0,1-0,4 MPa.    >y.    tin

• t

4.1.3.1. Zaatoaovanle wodoru    .....<v >

•

Wodór wyodrębniony z gazu syntezowego etanowi walny surowiec ₍dla przemysłu nieorganicznego (synteza amoniaku, procesy metalurgiczna), jak Ł przemysłu organicznago. W przemyśle organicznym najwiękaze ilości wodoru zulytkowuja się w wodorowych procesach przemysłu rafineryjno-petrochemicznego, m.in. hydroodsiarczanie, hydrorafinacja i hydrokrako-wanie (tab. 57). W syntezach organicznych wodór wykorzystuje aię w procesach selektywnego uwodornienia oraz redukcji. W przydZłości przewiduje się wykorzystanie wodoru w procesach bezpośredniego upłynniania węgla prowadzęcago do otrzymania ciekłych paliw silnikowych.    • -_/(,

f i V"

4.I.J.2. Zastosowanie mieszaniny (co • H,)

Bardzo duto znaczenia węgla i węglowodorów w syntezie organicznej zwigzane jest z molliwośclę przekształcenia ich w gaz syntezowy. Syntozy oparte na tlenku węgla 1 wodorze odgrywaję wielkg rolę w przemyśle organicznym, gdyt pozwalajg otrzymać z dowolnych surowców kopalnych cenna produkty organiczne:    . .

, ,Tabela 5/

Struktura wykorzystania wodoru na świaclo i v wybranych krajach (%) ,

	Świat		USA	Japonia
	1974	1960	1981	1980
Synteza amoniaku	54	40 ‘ ‘	53-.-	34
Proceay przeróbki ropy naftowej	22	37	‘ 30	40 •
Synteza metanolu Procesy okeo, procesy uwodornienia i	6	10	7 4 f »	10
redukcji (np. benzen-* cykloheksen, nitrobenzen—* anilina)	7	3	.6	12-
inno proceay	11	4	4	4
Światowa produkcja wodoru (min t)	24,2	21,3

gs ziemny				parafiny
gay rafineryjne				ole f Iny
benzyno	J			alkohole
				aldehydy, hełoty
momM, ostali		gn zynwto-y		k«Oły tarbokzylo^e
gudicn				bezwodniki h«ouM«
węglęl fcodęnny	i			estry
wtgid bfunolny .				amidy
torf				_

n CO ♦    2 n M,

n CO *    (2 n*l) H_;

294

W