obraz7 (15)

Ponieważ jednak dla społeczeństw archaicznych „kultura” jest sumą wartości otrzymanych od Istot nadprzyrodzonych, przeto funkcja inicjacji sprowadzić się może do tego, iż każdemu nowemu pokoleniu objawia świat otwarty ku temu, co ponadludzkie, świat - powiedzmy - transcendentalny.

EPILOG

Jak widzieliśmy, świat nowożytny nie zna już inicjacji typu tradycyjnego. Pewne tematy inicjacyjne trwają jeszcze w chrześcijaństwie, ale wyznania chrześcijańskie nie przyznają im już wartości „wtajemniczenia”. Rytuały, wyobrażenia i słownictwo zapożyczone z misteriów późnej starożytności,

0    tyle, o ile zostały zachowane przez rozmaite wyznania chrześcijańskie, zatraciły swoją aurę inicjacyjną: od piętnastu wieków stanowią integralną część symboliki i ceremoniału Kościoła.

Nie znaczy to, że nie istniały i nie istnieją już małe grupy starające się „ożywić” znaczenie „ezoteryczne” instytucji Kościoła katolickiego. Najbardziej znany jest przypadek J. K. Huysmansa, ale nie jest on jedyny. Przedsięwzięcia te nie miały prawie oddźwięku poza kręgami pisarzy

1    okultystów-amatorów. Prawdą jest, że od jakichś trzydziestu lat Kościół katolicki przejawia duże zainteresowanie wyobrażeniami, symbolami i mitami. Ale wynika to przede wszystkim z odrodzenia ruchu liturgicznego, odkrycia na nowo patrologii greckiej i rosnącego znaczenia przypisywanego doświadczeniu mistycznemu. Żaden z tych prądów ideowych nie został wywołany przez jakąś grupę „ezoteryczną”. Wprost przeciwnie, w Kościele katolickim można dostrzec to samo pragnienie życia w historii i przygotowania swych wiernych do stawienia czoła problemom aktualności historycznej, jakie zauważa się w Kościołach reformowanych. Jeśli wielu kapłanów katolickich interesuje się dziś o wiele bardziej niż przed trzydziestu laty badaniem symboli, to nie w znaczeniu postrzeganym przez Huysmansa i jego przyjaciół; ma to na celu lepsze zrozumienie trudności i kryzysów swych wiernych. Z tego samego względu kapłani różnych wyznań chrześcijańskich coraz częściej studiują i stosują psychoanalizę.

Z pewnością istnieje dzisiaj znacząca liczba sekt okultystycznych, stowarzyszeń tajemnych, ugrupowań pseudoinicjacyjnych, ruchów hermetycznych, neospirytualistycznych itp. Stowarzyszenie teozoficzne, antropozo-fia, neowedantyzm lub neobuddyzm to tylko najbardziej znane przejawy

185