22865 Zasady Wykładni Prawa L Morawski9

■ ■ Rozdział IV. Dyrektywy wykłddni ■ ■ *

W dalszych moich rozważaniach będę się opierał właśnie na tym podziale. Jak jednak wskazywaliśmy, podział dyrektyw wykładni zaproponowany przez J. Wróblewskiego nie jest jedyną propozycją w tym względzie. W orzecznictwie i doktrynie dość często spotykamy się również z pochodząca od Z. Ziembińskiego klasyfikacją dyrektyw wykładni na dyrektywy językowe i pozajęzykowe. Wspomniana propozycja wydaje mi się zbyt ogólnikowa, ponadto prowadzi ona do zaszeregowania wykładni systemowej albo do reguł wykładni językowej albo wykładni pozajęzykowej. Ani jedno ani drugie rozwiązanie nie wydaje mi się zbyt przekonywujące. Nawiasem mówiąc również podziałowi J. Wróblewskiego zarzucić można, że również jego koncepcja wykładni funkcjonalnej obejmuje niezbyt jednolity zbiór dyrektyw, w którego ramach mieszczą się wykładnie tak różne jak wykładnia celowościowa, historyczna, czy komparatystyczna.

Mówiąc o podziałach dyrektyw wykładni nie sposób jest nie wspomnieć o słynnych kanonach wykładni Savigniego, które po dzień dzisiejszy stanowią powszechnie przyjmowany standard wykładni nie tylko w krajach niemieckojęzycznych, ale i w wielu innych państwach Europy Kontynentalnej. Zdaniem Savigniego można wyróżnić cztery podstawowe kanony wykładni:

—    gramatyczną (językową),

—    logiczną,

—    historyczną (genetyczną),

—    systematyczną.

Pod wpływem Jheringa do podziału tego dodano wykładnię teleolo-giczną¹⁴. Powyższa klasyfikacja, podobnie zresztą jak i inne, ma szereg wad. Pojęcie wykładni logicznej obejmującej wnioskowania prawnicze i stosowanie reguł kolizyjnych nie mieści się w wykładni sensu stricto, bo nie polega na rekonstrukcji sensu przepisu i dlatego zostało w tej pracy zakwalifikowane do wykładni sensu largo. Zaletą podziału Savigniego jest wa 1969, s. 244. Od strony filozoficznej szeroko na temat czynników, które wpływają na znaczenie wypowiedzi por. R. Sarkowicz, Poziomowa interpretacja tekstu prawnego, Kraków 1994.

¹⁴ H. Rowe, Recht wid sprachticher Wandei. Entwicklumg einer mstitutioneller Auslegung-stheorie, Baden-Baden 2003, s. 43; C. Buck, Uber die Auslegungsmethoden des Geńchtshofs der Europaischen Gemeinschaft, Frankfurt am Main 1998, s. 97; R. Wank, op, cit., s. 47; S. M. Grundmann, Die Ausłegung des Gemeinschafcsrecht durch den Europaischen GeńchLshof, Konstanz 1997, S. 8, 32.

« > ■ 69 ■ ■ *