23672 X3e50dd746p36

skanych siłą osiową na podstawie wyników badań na filarach o wymiarach 0,50X X0,50X1,00 m.

Ze względu na charakter tworzywa (mała odporność gliny na wpływy atmosferyczne) ściany glinobite powinny być w zasadzie po wykonaniu przykrywane konstrukcją dachową. Wobec tego ściany te będą przenosić już pełne obciążenia własne i częściowo użytkowe. Praktycznie biorąc, budynki o ścianach glinobitych mają zmontowaną konstrukcję dachową po upływie 3—5 dni od wykonania. Jest rzeczą oczywistą, że w tak krótkim okresie nie można liczyć na większy ubytek wilgotności tworzywa niż 2—3%.

Ponieważ średnia wilgotność początkowa tworzywa wynosi średnio 12—13%, można się spodziewać, że wilgotność ścian po upływie 3—5 dni nie będzie mniejsza niż 10%. W związku z tym naprężenia dopuszczalne przy ścianach glinianych powinny być ustalane dla tworzywa o wilgotności 10%.

Wytrzymałość tworzywa w stanie powietrzno-suchym oczywiście jest dużo większa, należy jednak liczyć się z tym, że w przypadku przekroczenia naprężeń dopuszczalnych tworzywa o wilgotności 10% można doprowadzić do poważnych uszkodzeń ścian w postaci odchylenia od pionu, zmiany struktury tworzywa itp. Wskutek tego w założeniach programowych tematu ustalono, że naprężenia dopuszczalne ścian glinobitych ściskanych silami osiowymi będą określane w przypadku tworzywa o wilgotności 10%.

.1 seria badań — filary o wilgotności 10%. W serii tej wykonano 3 próbne filary. Wilgotność początkowa tworzywa wynosiła jednak średnio 12,4%. Filary poddano zgniataniu na maszynie probierczej po upłyyńe 5 dni od ich wykonania. Dane techniczne z badań filarów umieszczono w tabl. 19.

W czasie zgniatania filarów tej serii zaobserwowano we wszystkich przypadkach charakterystyczny przebieg niszczenia filarów ściskanych siłą osiową. Początek niszczenia filarów charakteryzuje się pojawieniem się pierwszych włoskowatych rys na powierzchni w pobliżu krawędzi filarów oraz, minimalnych odprysków tworzywa z krawędzi filarów. Zaobserwowano, że to następowało w momencie działania naprężeń równych średnio o± = 2,13 kG/cm². ' Moment ten można w tym przypadku nazwać pierwszą fazą zniszczenia filarów, gdyż wcześniejszych objawów niszczenia, polegających na powstawaniu trzasków przy wilgotności tworzywa 10%, uchwycić nie można.

W pierwszej fazie zniszczeń w miarę wzrostu naprężeń ściskających powstałe uprzednio Włoskowate rysy rozszerzały się i wydłużały.

Charakterystyczną cechą filarów ściskanych przy 10% wilgotności tworzywa jest to, że liczba nowych rys powstających po pierwszej fazie zniszczenia jest niewielka.

Całkowite zniszczenia filarów tej serii na granicy ich nośności osiągano pod naciskiem 2,44—2,50 kG/cm². Charakter zniszczenia był następujący: rozszerzenie się głównych rys pojawiających się w pierwszej fazie zniszczenia dochodziło do 2 mm, tworzywo w dolnych narożnikach filarów ulegało zmiażdżeniu, a odkształcenia całkowite filarów wzdłuż wysokości dochodziły do 3%. Poza tym we wszystkich przypadkach zniszczone filary wykazały duże odkształcenia poprzeczne dochodzące do 2% na 2/5 wysokości filarów. Dokładne szkice obrazujące poszczególne fazy zniszczenia filarów podano na rys. 49.

W czasie badań filarów stwierdzono duży przyrost naprężeń licząc od pierwszych objawów do całkowitego zniszczenia filarów. Przyrost ten stanowi średnio dla 3 zbadanych filarów około 20% (tabl. 19). Na podstawie wyników dotyczących wytrzymałości 3 zbadanych filarów stwierdzono dość poważne odchylenia od średniej wytrzymałości wynoszące około 7%.

Przy ocenie wyników należy uwzględnić fakt, że wytrzymałość poszczególnych filarów zależy nie tylko od charakterystycznej cechy gliny, jaką jest jej wyraźna niejednolitość, ale i od sumienności i umiejętności zatrudnionych robotnjków.

Tablica 19

Seria I. Wyniki badań lilarów o wilgotności 10%

Wyszczególnienie	Filar 3—1	Filar 3—2	Filar 3-3	j Śre-\| dnio
Data wykonania	26. VIII.	25. VIII.	26.VIII.	—
Wilgotność początkowa mieszaniny, %	12,4	12,4	12,4	12,4
Wymiary filarów po wykonaniu, cm	50,5X50,5X100	50,5X50,5X100	50,5X50,5X100
Data zgniatania filarów	l.IX	l.IX.	l.IX.	_
Wilgotność w dniu zgniatania, %
a) powierzchniowa b) w środku prze-	10,1	8,7	9,1
kroju	11,3	10,5	10,7	10,07
c) średnia	10,7	9,6	9,9	10,07
Wymiary filarów w dniu zgniatania, cm	50X50X99,5	49,8X50X99,5	49,0X50X99,5	—
Przekrój pracujący cm^!	2500	2490	2490	_
Siła w pierwszej fazie niszczenia			/
(pojawienie się pierwszych rys), kG	5400	4800	5700	—
Naprężenia w pierwszej fazie zniszczenia, kG/cm²	2,16	1,93	2,29	2,13
Siła niszcząca filar, kG	6400	6100	7200
Naprężenia niszczące w drugiej fazie, kG/cm²	2,56	2,44	2,90 1	2,63

Ponieważ w praktyce obydwa przytoczone czynniki będą napewno się zdarzały, co będzie powodem podobnych odchyleń, zachodzi konieczność określenia współczynnika jednorodności tworzywa glinianego.

Przy małej liczbie dokonywanych prób wymieniony współczynnik może być określony jedynie na podstawie największego odchylenia w dół od średniej wytrzymałości filarów. Określenie tego współczynnika podane jest pkt 4.6.5.

II seria badań — filary o wilgotności 6 —■ 7°/r. W tej serii zbadano 3 filary o średniej wilgotności około 6%, aby określić, w jakim stopniu, w miarę ubytku wilgotności tworzywa, wzrasta ich wytrzymałość.

Badane filary były wykonane w dniu 24. VIII., natomiast zostały poddane ściskaniu w dniu 26. IX., tzn. czas ich wysychania w pomieszczeniu zamkniętym o temperaturze powietrza 15—18°C wynosi 32 dni.

Początkowa wilgotność tworzywa wynosiła 12,4%, a średnia wilgotność filarów w dniu zgniatania 5,93%. W czasie \yysychania dokonywano pomiarów ubytku wilgotności na podstawie próbek pobieranych z przeznaczonego do tego celu czwartego filaru.