23684 skanuj0011

W 2005 r. siei' osadniczy Polski tworzyły 8/54 miasta i ponad 56 lys. WB powstawały w różnych okresach historycznych. Ich rozmieszczenie, wlelkoĘ nomia i pełnione funkcje są odbiciem naturalnych warunków środowiska ora/ il jących się systemów politycznych, gospodarczych i społecznych. Obecni# osadniczy Polski charakteryzuje się:

•    w miarę równomiernym rozmieszczeniem jednostek osadniczych,

•    ilościową dominacją małych miast,

•    niewielkim zróżnicowaniem wielkości miast średniego i wyższego szczebli

•    brakiem wyraźnej dominacji miasta stołecznego nad pozostałymi aglomelT

•    położeniem głównych ośrodków miejskich w miejscach krzyżowania się i| komunikacyjnych i linii przesyłowych energii elektrycznej, gazu itp. Wymienione wyżej charakterystyczne cechy sieci osadniczej Polski są #■

długotrwałych procesów. Przekształcenia w systemie osadniczym #achpdM wiem bardzo wolno z uwagi na trwałość zabudowy i długowieczność uks#l4| nych powiązań.

Większość polskich miast powstała w średniowieczu. Tworzą one reguliiiftj jednostek osadniczych położonych od siebie w odległości wyznaczonej dluj drogi, którą w ciągu jednego dnia pokonywały załadowane towarami wozy, Ij, km. W sumie na ziemiach polskich powstało wówczas niemal 700 miast pełnij głównie funkcje handlowe. Regularna sieć miast średniowiecznych przelrwj obecnych czasów, co można zauważyć m.in. w środkowej części Polski (ryn,r W okresie renesansu liczba miast zwiększyła się o ponad 200, lokowanych gid we wschodniej części kraju, gdzie sieć miast była znacznie rzadsza. Druga jh|

XVII i wiek XVIII to okres regresu pojj miast w wyniku licznych zniszczeń! nych, pożarów i epidemii. Wiele ■ utraciło wtedy prawa miejskie i siat wsiami, mimo że zachowały typd miast układ przestrzenny.

Największe zmiany w rozmleij niu i rozwoju miast przyniósł wielu Na ukształtowaną w przeszłoś! lf miast średniowiecznych i rennuffl wych nałożyły się nowe ośrodki nffl przemysłowe. Ich rozwój był l| szybki i w konsekwencji doprowtuljfj powstania kilku aglomeracji, które M naczelne miejsce w hierarchii minii skich. Ukształtowana w XIX w. hien miast z niewielkimi zmianami prietfl do czasów obecnych.

Pleszew

Krotoszyn

.Mflićz-

Twardogói

20Tcm

[Ostrów Wielkopolski

. Ostrzeszów;

Wieąisgów

Namysłów¹

Byczyna,

Rys. 48. Sieć miast w okolicy Kalisza

Po zakończeniu II wojny śwhiujj na skutek intensywnego uprzemy l.ty nia kraju, wystąpiły gwałtowne pr#l urbanizacyjne. Szczególnie dyn#^| wzrost miast miał miejsce w ląl 1946-1965. Rozwijały się przede wf§

_

KI wg

Kit i

Lk /ba miast

% ogółu ludności miejskiej

1910	1970	1990	2005	1950	1970	1990	2005
393	359	253	299	11,1	6,4	3,4	3,9
159	220	176	187	11,6	9,2	5,2	5,7
76	162	178	181	10,8	13,1	10,7	11,4
90	97	136	133	15,9	17,1	16,8	17,8
12	27	50	48	8,7	10,9	13,6	14,0
11	14	22	22	17,0	12,8	12,8	13,0
6	10	20	17	27,3	30,4	38,6	34,2
707	889	835	887	34,0	52,3	61,9	61,4

,| Ititlno^dowy miast w latach 1950-2005

HMggwunlo własne na podstawie Roczników Statystycznych GUS z różnych lat

AlMtlłiii lwa wiejskiego w swoich głów-K^i, | u u liocl/l, podobnie jak miasta, |

Łj_t|.»in> | Nu ro/mleszczenie, wielkość ■tOtemiy wsi miały wpływ warunki naturalne i procesy rozwoju rolnic-Km,,' im więks/r są gospodarstwa rolne, tym wiejska sieć osadnicza |:||_fiiiJjiii w północnej i zachodniej części kraju ilość wsi przypada-U* |mut Im użylków rolnych jest mniejsza niż w Polsce środkowej. Również ^^■RgrtMnlenwanu przestrzennie. Wsie małe, do 200 osób, przeważa-EmiMlni.j, ni Pomorzu i Podlasiu, średniej wielkości, tj. 200-500 osób, II i|i=| i u duże powyżej 500 i 1000 mieszkańców - w Małopolsce, na lii, Podobnie duża jest różnorodność kształtów wsi zależnych od

i wyjaśnij:

a)    co mogło być przyczyną Ci jej powstania,

b)    co obecnie utrudnia lub ^

\

w|9 » powyżej 200 tys. Ponieważ #it główne ośrodki postępu, lokowa-

itołMlkle zakłady przemysłowe. W kon-Kgftye mir|s( .1 pracy przyciągały lud-Hll Mig'*" \r ze wsi do miast objęły K|n kilka milionów osób. Wskaźnik Lu wzifml z 31,8% w 1946 r. do 48,3% f I ulgi miasta średnie, liczące 20-50 najszybciej rozwijały się na I Ml |l) I 70., a małe -10-20 tys. w dru-|§ |||| ni i XX w. Obecnie wskaźnik urba-|Miil dla Piilskl 61,4%. Największy jest 7W% I dolnośląskim - 71%, naj-■U||| fł()'hi w województwach podkar-■mfki/ynkiin, małopolskim i lubelskim.

Iową miast w Polsce obrazuje

3. Sprawdź, kiedy powstała /    , j

jednostka osadnicza, w któ- Ir’ -rej mieszkasz. Zastanów się > k O^FEE H

dynamizuje jej rozwójL

4.    Przeanalizuj tab. 13. i na tej    ^

podstawie odpowiedz, dla-

czego przyrost liczby ludno-ści był największy w miastach powyżej 200 tys. mieszkańców.

5.    Wyjaśnij, dlaczego wskaźnik urbanizacji w zachodniej części Polski jest wyższy niż na obszarach wschodnich.