23853 PICT2531

114

Agrodcosystemy mają charakter antropogeniczny. Wytworzył je człowiek i utrzymuje dzięki ciągłym zabiegom nie pozwalającym na powrót naturalnych zespołów roślinnych.

[ . Tóroczna orka i zasiew stwarzają tu sztuczne zbiorowisko w strukturze zbliżone do stepu, gdzie

' ■ .... również przeważają rośliny jednoroczne i gdzie również brak jest zwartej darni. W Polsce powstały one

na miejsca wypalonych i wykarczowanych lasów, na miejscu poprzednich zespołów trawiastych itp.

Rzadko kiedy ekosystemy rolne stanowią układy obszarowo ciągłe ponieważ tworzyły się one i tworzą

na zasadzie wyboru: najlepszej gleby, dogodnej do uprawy rzeźby terenu i jego dostępności,

właściwych warunków wodnych i klimatycznych. Wpływ wysokości bezwzględnych na kształtowanie

się stref agrokłimatycznyeh w górach ilustruje tab. 12.

Tabela 12

Wysokościowe strefy agroklimatyczne w Karpatach Zachodnich (wg W. Gondka)

gospodarki.	‘^ Strefa | ^agęóklimatyczna	.Rośliny domimtjąćf s oraz wskaźniko we: (w uiytkaćhroliiYch)	'Wysokość występowania tl.B.nu w m	1 'Wahania .'w-rależnoicł od rzeźby
ify-	halna	trawy pastwiskowe	1 300 - 2 200 .	-
	łąk kośnych	trawy łąkowe	1 000 - I 300	-
^4dowidtiy)	owsiana	owies, koniczyna ziemniaki	700 - 1 100	150
BPP	owsiano-żytnia	owies, koniczyna, ziemniaki, żyto	600 - 700	100
hndnwlany	owsiano - pszenna	owies, koniczyna, ziemniaki, pszenica,żyto,	450 - 600	75
ri^^ć^anęl HJBW&Sm	pszenna	pszenica, koniczyna, żyto, owjes	poniżej 4S0	50

Agroekosystemy odgrywają znaczną rolę w kształtowaniu warunków środowiska przyrodniczego -okrywa roślinna bowiem oczyszcza powietrze z COj i zasila atmosferę w tlen.

Grunty orne w Polsce zajmują 45.8 % powierzchni kraju.

Wspólną cechą ekosystemów trawiastych (pratoekcsystemów) jest okrywa roślinna

|

wytwarzająca darń, która odznacza się silnym zwarciem rozłogów i korzeni w powierzchniowej --■    '‘‘A

warstwie gleby Dani tworzy swoisty „kobierzec" pizeciwdziałający erozji wodnej, chroniący przed nadmiernym wysychaniem warstwy glebowej oraz ułatwia wsiąkanie wody,

Pratoekosystemy można podzielić na: naturalne i antropogeniczne.

L

Do naturalnych należą u nas przede wszystkim łąki wysokogórskie, lezące ponad kosodrzewiną, do antropogenicznych natomiast niżowe oraz górskie łąki i pastwiska.

Występujące w Polsce na terenach nizinnych łąki, pastwiska w przeważającej części powstały i utrzymywane są dzięki działalności człowieka. Zajmują one siedliska nisko położone: doliny, czek, obrzeża jezior, niecki terenowe, obszary zabagnione. Z reguły jest to poziom pośredni w układzie I hipsomctrycznym terenu pomiędzy wodami otwartymi a lasami i polami ornymi. Ze względu na niskie

położenie, znoszenie zalewu i długie nieraz gromadzenie oraz przetrzymywanie wody w okresie

i    ...    - •.    vl

I    wegetacji użytki zielone odgrywają poważną rolę w retencji wody.

W obszarach o zróżnicowanej rzeźbie (góry, wyżyny) pratoekosystemy obejmują na ogól

zbocza trudne do uprawy (powyżej 12 - lS°)/chroniąc stoki przed erozją wodną. Ze wzrostem

wysokości maleją obszary gruntów ornych, a przybywa obszarów zadamionych, ponieważ wzrastają

i nachylenia i wzrasta ilość opadów, które sprzyjają rozwojowi traw.

W tzw. piętrze alpejskim gór (powyżej 1800 m n. p. m.), gdzie opady roczne przekraczają 1200 mm,

występują naturalne hale górskie.

Człowiek zmieniał pierwotne lasy na pola lub łąki i pastwiska. Tam, gdzie uprawa nie nastręczała trudności, powstawały pola omc, a gdzie niskie położenie lub stromizmy uniemożliwiały pracę pługa, powstawały formacje trawiaste. Ich dalsze istnienie zależy również od gospodarczej i melioracyjnej działalności człowieka.

'•) .... . ' Użytki zielone odgrywają obok funkcji produkcyjnej, podobnie jak lasy choć w mniejszym stopniu, rolę

mikroklimatyczną, przeciweróżyjną oraz hydrologiczną. Darń chroni powierzchnię gleby przed

działaniem wody i wiatru oraz wykazuje znaczną wodoebłonność, przez co zmniejsza i hamuje spływ

powierzchniowy, zwiększa retencję wodną.

Duże jest i nic zawsze doceniane korzystne ddzialywanie ekosystemów łąkowo-pastwiskowych na zdrowie człowieka w sferach: psychicznej (barwy, zapachy), fizycznej (oczyszczanie powietrza z zawiesin i pyłów), czy sanitarnej - polegającej m. in. na biologicznym filtrowaniu wód