23945 str41 (4)

262. Gotyckie okucie szerokiego paska kobiecego wraz z klamrą. 2. poi. XV w.

półkola. Przy niektórych małych stroikach kobiecych widoczne są rozpuszczone długie włosy (261 a-f).

Do akcesoriów ubioru kobiecego w XV w. należały paski z tkanej wzorzyście, lecz jednolitej w kolorze taśmy czerwonej, czamcj, białej, dość szerokie, z ozdobna klamrą złotniczej roboty i okutym końcem (262), oraz naszyjniki i sztywne, metalowe, sieciowe ozdoby nakładane na bokach c2epca. Często używaną ozdobą złotniczą czepców kobiecych były umieszczane na przedzie z:;pony, zwane w Niemczech Furspan; w zaponach tych często powtarzała się technika barwnej emalii i kompozycje figuralne, np. z postacią kobiecą z sokołem lub kobietą trzymającą szlachetny barwny kamień (263, 264). Kompozycje takich klejnotów, przeznaczonych na czepce kobiece, powielane w mie-

263. Złocą zapoda z perłami i przeźroczystą barwną emalią, tzw. Fiirspun noszony na przodzie czepca kobiecego

264. Sposób umieszczenia na czepcu klejnotu {Furspan), około 1460 r.

265 a, b. Sznurowana suknia kobieca złocistożółta z obszyciem z czarnego aksamitu koło wycięcia i mankietów, kapturek szary, wierzchnia suknia czerwona, obszyła popielicami z ogonkami, suknia spodnia popielata, przy wycięciu na przodzie widoczna barwa, niebieska, sukienny kapturek czarny; c. suknia popielata z białym lekkim kołnierzem futrzanym, mankiety j obszycie u dołu czerwone, sznurowanie sukni spodniej czerwonym sznurkiem na niebieskim tle, kapturek czerwony, 1480 r.

266.    Suknia spodnia cotle tónpic popielata, pasek ttemi-ceinl czerwony ze złotymi ozdobami i klamrami, pod czerwonym sznurowaniem sukni podłożenie niebieskie, 14S0 r.

267.    Czerwona suknia domowa cotle siiiip/c z krótkimi rękawami, do krórych przypięto niebieskie rękawy, lar-tuch biały, kapturek czarny, 1480 r.

dziorytach w drugiej połowie XV w,, wykonane przez rytowników, którzy byli zarazem złotnikami, przyczyniły się do rozpowszechnienia tego typu klejnotów w różnych ośrodkach złotnictwa. Obuwie w XV w. podobne było w swym wydłużonym kształcie do męskiego; kobiety używały także drewnianych patynek, które nie różniły się formą ani wysokością od męskich.

W osramich latach XV w. we francuskich i flamandzkich ubiorach kobiecych występuje suknia o kroju zbliżonym do sukni z początku XV w. i do cotle simple, noszonej jako ubiór spodni (265 a, c); ma ona szerokie wycięcie podkreślone obszyciem innej barwy. Suknie takie wykonane były z tkanin barwnych i wzorzystych, również z obszyciem futrzanym, lub obrzeżone ciemnym aksamitem; widać pod nimi inną suknię (266, 267). Szerokie wycięcie zakrywano zawsze cienką lnianą chustką (colleretse). Sznurowanie w tych sukniach byio czasem na przodzie lub przy nie rozcinanych ukryte z boków. W obrazach i rzeźbach francuskich przedstawiających Marię Magdalenę można zwykle w tym okresie spotkać ten rodzaj gładkiej, obcisłej sukni. U Rogera van der Weyden suknia Marii Magdaleny ma w kilku przykładach rękawy krótkie, do których są przypinane długie rękawy z ozdobnego adamaszku lub jedwabiu innej barwy, lub też do rękawa wąskiego krótkiego dodany jest szeroki z cienkiej tkaniny. Wyraźnie zaznacza się w tych przykładach osobne skrojenie staników i czasem gęste marszczenie spódnic w pasie. Przy sukniach noszono niskie, niewielkie kapturki czarne lub czerw'one, na nisko już czesanych fryzurach.

W tych szczegółach przejawia się już początek nowej mody, która w pierwszych latach XVI w. wniosła więcej prostoty w sukniach kobiecych. Przy- podnoszeniu fałdów zbyt długiej sukni kobiecej w modzie z ostatnich lat XV w. widoczne byfy zawieszone na pasku torebka i nozchki, czyli futerał z nożykiem, często wykonany ozdobnie ze srebra, wspominany obok metalowych pasków w inwentarzach garderoby kobiecej jeszcze w XVI w.