24106 skanuj0021 (140)

1924 w Rzymie założono międzynarodową organizację skupiającą krajowi organizacje turystyczne - Union Internationale des Organismes de Tourismjj W Polsce w 1873 roku powstało Galicyjskie Towarzystwo TatrzańdęjJS (Polskie Towarzystwo Tatrzańskie)¹, a w roku 1906 - Polskie Towarzystw^ Krajoznawcze². Od potowy XIX wieku turystyka poczęła zatracać swój ny charakter, jednak dopiero w ciągu XX wieku, a śdślej od potowy lafj trzydziestych, następuje ożywienie krajowego i międzynarodowego ruchu tuiyl stycznego. W tamtym okresie do najczęściej odwiedzanych krajów należni Norwegia, Szwecja, Grecja, Indie Holenderskie oraz posiadłości francuski w Afryce Północnej. Największy rozwój ruchu turystycznego następu!} w Niemczech, Włoszech i Szwajcarii. W drugiej połowie wieku turystyi|| rozszerzyła się niepomiernie, objęła szerokie warstwy społeczeństw i od tegfi czasu można mówić o turystyce współczesnej. Krótka definicja tuiystykjl współczesnej może brzmieć jak w tabeli 30.

T a b e I a sil

Turystyka

Turystyka to forma czynnego wypoczynku poza miejscem stałego zali mieszkania, związana z celami poznawczymi i elementami sportu.

W szerszym znaczeniu turystyka obejmuje wszelkie formy dobrowolnej zmiany miejsca pobytu nie związane z pracą zawodową lub zmianą miejsca j

|||mieszkania. Turystyka pełni m.in. funkcje: zdrowotną, wypoczynkową, kui-§|§irią, poznawczą, wychowawczą i ekonomiczną. Zwykle traktowana jest piko jedna z form kuitury fizycznej²⁵ hjb jako cześć krajoznawstwa²⁶ (gdy §|brninuje element poznawczo-dydaktyezny).

r

HpftF~-świecie współczesnym turystyka jest czynnikiem rozwoju społeczno-gospodarczego i kulturalnego, ważnym elementem rekreacji i życia kulturalnego społeczeństwa. W wielu krajach dochody z turystyki stanowią znaczną pięść produktu krajowego brutto. Największe dochody z turystyki (przekraczające 10 mld dolarów rocznie) osikają Hiszpania, Stany Zjednoczone i Francja. fl||Cafośria spraw związanych z turystyką w Polsce zajmował się do niedawna ||l$wny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki (GKKFiT), od 1991 - Urząd sPptury Fizycznej i Turystyki (UKFiT)²⁷. Bezpośrednią działalność w zakresie pSystyki kwalifikowanej prowadzą PTTK oraz specjalistyczne organizacje (m.in. Kiby alpinistyczne, kluby turystyki podwodnej, a częściowo również Polski ||vić)zek Żeglarski i Polski Związek Kajakowy).

Bplstnieje kilka sposobów klasyfikacji turystyki według jej rodzajów. Według ^mińskiego²⁸ są trzy rodzaje: pobytowa, wędrowna i podmiejska, natomiast lyfksiążee Łobożewicza i Bieńczyka²⁹ wymienia się dziewięć jej rodzajów pkilkanaście form. Jako rodzaje turystyki wymienia się turystykę: masową,

KULTURA FIZYCZNA, część składowa kultury społeczeństwa, obejmująca działania lljwiązane z dbałością o zdrowie, budowę i postawę dała, rozwój fizyczny człowieka, Ukształtowanie i doskonalenie jego uzdolnień ruchowych, sprawności i wydołnośd fizycznej, ^rakże system zachowań oraz potrzeb indywidualnych i społecznych, poglądy, postawy i teorie. Kulturę fizyczną tworzą: wychowanie fizyczne, sport, rekreacja fizyczna, rehabilitacja pachowa i turystyka.

| ²⁶ KRAJOZNAWSTWO, całość wiedzy o kraju ojczystym lub regionie geograficznym, ^historycznym, etnograficznym, przyrodniczym. Obejmuje ruch społeczny dążący, poprzez różne formy turystyki (zwłaszcza wycieczki), do poznawania kraju ojczystego, gromadzenia ^wszelkich o nim wiadomość i popularyzowania ich, a jednocześnie działający na rzecz ^utrwalania i pomnażania zasobów przyrody i kultury. W Polsce zaczął się rozwijać w końcu mim w.

|p⁷ URZĄD KULTURY FIZYCZNEJ I TURYSTYKI (UKFiT), centralny organ administracji państwowej zajmujący się sprawami upowszechniania i rozwoju wychowania fizycznego, 'kultury fizycznej, sportu i turystyki w Polsce. Urząd utworzony został w 1991 roku w miejsce istniejącego od 1987 Komitetu do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej. UKFiT są podporządkowane m.in.: Centralny Ośrodek Sportu, Instytut Sportu, Instytut Turystyki, Muzeum Sportu i Turystyki, akademie wychowania fizycznego.

²⁸    Aleksander Kamiński: Czas wolny i jego problematyka społeczno-wychowawcza. Wyd. Wrocław - Warszawa - Kraków, ZN im. Ossolińskich, 1965 r.

²⁹    Tadeusz Łobożewicz, Grzegorz Bieńczyk: Podstawy turystyki. Wyd. WSE Warszawa 2001 tok.

83

1

   POLSKIE TOWARZYSTWO TATRZAŃSKIE (PTI), najstarsza w Polsce turystyczna 1 organizacja społeczna. Zakażona ^została w roku 1873 w Kuźnicach koto Zakopanego jako | Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie. W latach 1874-1920 działa pod nazwą Towarzystwo § Tatrzańskie, a od 1920 reku pod nazwą Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. Organizacja ta I położyła wybitne zasługi w popularyzacji krajoznawstwa i rozwoju kultury regionu (zwłaszcza $ Zakopanego i Szczawnicy). Zajmowała się ona edukacją turystyczną młodzieży, ochroną:! zdrowia i działalnością wydawniczą. Przyczyniła się do' rozwoju polskiego taternictwa, nar-1 darstwa i ratownictwa górskiego. W reku 1950 została połączona z Polskim Towarzystwem | Krajoznawczym, tworząc Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. W roku 1989 § PTT zostało reaktywowane.

2

   POLSKIE TOWARZYSTWO KRAJOZNAWCZE (PTK), stowarzyszenie osób zaintere- | sowanych krajoznawstwem, założone zostało w roku 1906 w Warszawie. PTK organizowało % wycieczki i odczyty, zajmowało się ochroną przyrody i zabytków, budowało i prowadziło i schroniska i muzea regionalne. Wydawało m.in. miesięcznik Ziemia (od 1910) oraz młodzie- | żowe pismo Orli Lot (od 1920). W roku 1950 PTK zostało połączone z Polskim Towarzy- \ stwem Tatrzańskim w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.