27834 P1020993 (2)

aby pokryć koszty stałe i bieżące, co tylko utrwalało cykl nadprodukcji i spadku cen. Od czasów depresji w latach 30. państwo interweniowało, aby sztucznie podnieść ceny płodów rolnych i płaciło farmerom za wstrzymanie się od uprawy roli, aby przeciwdziałać nadprodukcji. I znów zawiodło prawo Saya mówiące, że podaż kreuje swój własny popyt. Produkcja rolnicza znalazła się w trudniejszej sytuacji niż przemysłowa i usługi, gdyż stały wzrost produkcji zmagający sie z niedostatecznym popytem miał katastrofalne konsekwencje dla farm rodzinnych i wiejskich społeczności.

Zwolnienia z pracy na masową skale w ciągu całego stulecia pozbawiły miliony ludzi środków utrzymania. Obecnie ponad 9 milionów osób żyje poniżej granicy ubóstwa na dotkniętych depresją rolniczych obszarach Stanów Zjednoczonych — są to ofiary postępu technicznego w rolnictwie, który uczynił ten kraj największym na świecie producentem żywności, a amerykańskie rolnictwo obiektem zazdrości całego świata¹.

Gleba i komputery

Zatrudnienie w rolnictwie będzie nadal spadać wraz z postępami komputeryzacji i robotyzacji w produkcji rolnej. Oprogramowanie rolnicze pomaga farmerom monitorować środowisko, lokalizować problemy, projektować strategie interwencyjne i realizować plany. W najbliższej przyszłości komputerowe systemy ekspertowe będą zbierać dane dotyczące zmian pogody, warunków glebowych i innych parametrów mierzonych za pomocą sensorów umieszczonych w terenie i na podstawie tych danych system sporządzi konkretne zalecenia dla farmera. Z kolei wyspecjalizowane roboty zostaną poinstruowane, jak mają wykonać opracowane przez komputer plany działania.

W całym kraju testuje się obecnie wiele systemów ekspertowych. Politechnika Virginia opracowała system planowania płodozmianu o nazwie CROPS, który pomaga farmerom w ocenie ryzyka erozji gleby oraz zaniku składników odżywczych wskutek stosowania pestycydów. Farmer wprowadza do komputera dane o rodzaju

MM pracy •leby. topografii, użytkowaniu ziemi i wielkości areału. Komputer ^instruuje ogólny plan produkcji rolniczej farmy, zbilansowany ze ,vtględ^{u na} wydajność z akra i poziom zysków oraz akceptowalne _rt?vko szkód dla środowiska²². Opracowuje się też systemy ekspertowe wspomagające farmerów przy podejmowaniu wielu decyzji _tv sprawach irygacji, nawożenia, rekultywacji, stosowania środków -fiwastobójczych, owadobójczych i herbicydów, składających się łą-cznie na zintegrowane zarządzanie plonami.

Departament rolnictwa opracował ekspertowy system oferowany yi trybie on-line plantatorom bawełny. System o nazwie COS-$YM/COMAX stosuje symulację na podstawie danych meteorologicznych i prognozuje terminy nawadniania i nawożenia dla osiągnięcia optymalnych celów agronomicznych. System stosuje ponad 500 farm uprawy bawełny w 15 stanach. Dział badawczy departamentu rolnictwa opracował własny system ekspertowy do określania stopnia zagrożenia magazynowanej pszenicy ze strony owadów oraz pomocy w wyborze najbardziej odpowiednich działań profilaktycznych lub ratunkowych. Uniwersytet stanu Penn-sylvania opracował podobny system o nazwie GRAPES, pomagający farmerom w ocenie zagrożenia winnic owadami i chorobami oraz zalecający środki zaradcze. Uniwersytet Manitoba stworzył system ekspertowy działający jako doradca w wyborze nawozów, który pomaga farmerom przygotować właściwą mieszankę w zależności od rodzaju i wilgotności gleby²³.

Systemy ekspertowe są również opracowywane i stosowane w zarządzaniu produkcją zwierzęcą. Uniwersytet Minnesota stworzył oprogramowanie do diagnozy zapalenia wymion. Analizując dane I pobranych komórek komputer stawia diagnozę i proponuje odpowiednie leczenie. Uniwersytet Minnesota opracował kilka innych systemów ekspertowych dla mleczarstwa, w tym również system dotyczący obornika. Inne systemy ekspertowe radzą farmerom, którą krowę przeznaczyć do uboju, inne doradzają w hodowli owiec i świń. System ekspertowy XLAYER stosowany w drobiarstwie może postawić diagnozę i zaproponować środki zaradcze w ponad

p Technological Era for American Agriculture, Office of Technology Asses-sment, Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office, 1992 s. 102.

I Tomic s. 104-105.

151

1

Pooerty in the United States: 1992, Washington, D.C.: Bureau of the Census, 1993 tabela 1 s. 1.