28339 img023 (9)

EN ISO 20482:2003

5 Zasada próby

Próba polega na kształtowaniu miseczki przez wtłaczanie stempla z kulistym zakończeniem w próbkę zamocowaną między dociskaczem a matrycą, aż do pojawienia się pęknięcia na wskroś. Wynikiem próby jest głębokość utworzonej miseczki zmierzona jako przemieszczenie stempla.

6 Urządzenie do wykonania próby

6.1    Próbę należy wykonać na urządzeniu wyposażonym w matrycę, stempel i dociskacz, o wymiarach i tolerancjach zgodnych z podanymi w tablicy 1.

6.2    Konstrukcja urządzenia powinna pozwolić na obserwację zewnętrznej powierzchni próbki podczas wykonywania próby, tak aby umożliwić określenie chwili, w której pojawi się pęknięcie na wskroś.

UWAGA Zazwyczaj wystąpieniu pęknięcia towarzyszy spadek siły tłoczenia, a czasami słyszalny dźwięk.

6.3    Urządzenie powinno być wyposażone w przyrząd z podziałkami skali co 0,1 mm służący do pomiaru przemieszczenia stempla.

6.4    Matryca, dociskacz i stempel powinny być dostatecznie sztywne, aby nie ulegać odkształceniu podczas próby. Twardość Vickersa powierzchni roboczych matrycy, dociskacza i stempla powinna wynosić co najmniej 750 HV 30.

6.4.1    Stempel nie powinien obracać się podczas próby.

6.4.2    Powierzchnia robocza stempla powinna być kulista i wypolerowana. Średnia wartość chropowatości Ra, określonej zgodnie z ISO 4287 powinna być < 0,4 pm.

6.5    Odległość osi matrycy względem środka kulistej części stempla w całym zakresie jego ruchu powinna być mniejsza niż 0,1 mm.

6.6    Powierzchnie dociskacza i matrycy stykające się z próbką do badań powinny być płaskie i prostopadłe do osi ruchu stempla. Matryca powinna być samonastawna w stosunku do (stałego) dociskacza.

6.7    Urządzenie powinno zapewnić przytrzymywanie próbki do badań ze stałą siłą dociskową około 10 kN.

6.8    Pomiar przemieszczenia stempla rozpoczyna się od punktu jego zetknięcia się z powierzchnią próbki do badań.

6.9    Zamiast stempla przedstawionego na rysunku 1, w tablicy 1 i w 6.1, 6.4, 6.5 można zastosować kulki z utwardzonej stali.

7 Próbka do badań

7.1    Próbka do badań powinna być płaska i o takich wymiarach, aby dla próbek o b > 90 mm środek każdej miseczki nie był położony bliżej niż 45 mm od dowolnego brzegu próbki i nie był położony bliżej niż 90 mm od środka najbliższej miseczki. Dla węższych próbek do badań, środki miseczek powinny być w środku szerokości próbki do badań i w odległości równej jednej szerokości taśmy od środka najbliższej miseczki.

7.2    Przygotowanie próbki do badań nie powinno powodować powstawania na brzegach zadziorów lub odkształceń, utrudniających umieszczenie jej w urządzeniu i mogących mieć wpływ na przebieg próby.

7.3    Przed wykonaniem próby, próbka do badań nie powinna być poddana młotkowaniu, odkształcaniu na gorąco lub na zimno.

5