przez jakiś czas, mógł być przyjęty do rodziny przez ojca gospodarza lub kogoś innego pełniącego funkcję głowy rodziny i stawał się jej mężem. Nie było to oczywiście tak częste, jak wśród Berberów, ale niekiedy się zdarzało. Jako reguła zdarzało się tak na Bałkanach w dużej, gospodarskimi rodzinie zwanej Zadrugą.
Drugi przykład małżeństwa czasowego wśród Berberów zwany jest amarzal: „Słowo amarzal pochodzi od accal (rozglądać się za) i odnosi się do kobiety, która rozgląda się za mężczyzną sprawnym w gospodarowaniu dobrami i stadem bydła. Wdowa może wyjść za mąż za mężczyznę po to, aby gospodarował jej farmą do czasu aż jej dzieci będą w stanie farmę przejąć. To rozwiązanie oznacza, że nie musi ona wracać do domostwa rodziców i zostawiać dzieci z rodziną nieżyjącego męża. [...] Czasowe małżeństwa są aranżacjami nieformalnymi. [...] Dzieci urodzone w takim typie związku pozostają w rodzinie nieżyjącego męża i mają zagwarantowany udział w dziedziczeniu majątku”29. Gdy dzieci dorosną i przejmą gospodarstwo, mężczyzna może odejść, jeśli chce lub zostać z kobietą.
Ten drugi przykład jest właściwie konkubinatem (bądź tzw. kohabitacją), ale zaaranżowanym oficjalnie, z pełną aprobatą społeczności, dlatego jest bliski małżeństwu.
O małżeństwie czasowym donosił Marco Polo, który w XIV wieku wędrował kilkanaście lat po Środkowym i Dalekim Wschodzie. Na terenie dzisiejszego Turkiestanu, w prowincji Pem zaobserwował: „Ludność żyje z handlu i rękodzieła. [...] Gdy żona ma męża, który udaje się w podróż i ma zabawić dłużej niż dwadzieścia dni, ona natychmiast po jego odjeździe bierze sobie innego, co jej wolno uczynić, zgodnie z obyczajem. Mężczyźni zaś dokądkolwiek się udają, mogą tam pojąć inną żonę”. Tego rodzaju małżeństwo czasowe jest bardzo bliskie zwyczajowi oficjalnego ko-chanka/kochanki. Dziecko, o którym wiadomo, że zostało luiyęle w takich sytuacjach, przynależy do rodziny męża, jr .li zaś kobieta nie była zamężna, to do rodziny, z której ono pochodzi30.
/a bardzo bliskie małżeństwu czasowemu trzeba uznać iinilżcństwo odnawialne co jakiś czas. Na przykład żyjący /a Zachodzie rosyjski geograf, pisarz, teoretyk anarchizmu holi Kropotkin (1842-1921) zawarł coś w rodzaju małżeństwa z Sofią Grigoriewą Ananiewą (która była pochodzenia żydowskiego). Piszemy „coś w rodzaju małżeństwa”, gdyż odbyło się ono bez oficjalnej ceremonii ślubnej. Kropotkin I Ananiewa zdecydowali się na prywatny kontrakt, nakazu-lacy im odnawiać małżeństwo co trzy lata31. Zasada odnawiania mówi, że jeśli po danym czasie nie powtórzy się ślubowania, to małżeństwo jest automatycznie rozwiązywane.
4. MAŁŻEŃSTWO SERYJNE
Polega ono na tym, że dana kobieta czy dany mężczyzna wchodzi raz za razem w związek małżeński, biorąc rozwód / wcześniejszym małżonkiem lub, co się niekiedy zdarza, po lego śmierci. Nie ma limitu, ale aby mówić o „seryjności”, musi to być zawieranie związku więcej niż trzy, cztery razy w życiu. Małżeństwo seryjne dotyczy głównie monogamii; teoretycznie jest możliwe w innych formach, ale realnie występuje w nich bardzo rzadko.
Znanym przykładem małżeństw monogamicznych seryjnych są związki króla Anglii Henryka VIII, który miał sześć żon jedną po drugiej. Łatwo zauważyć, że gdyby była dopuszczalna poliginia, niektóre żony Henryka mogłyby nie stracić życia, a on sam mógłby być spokojniejszy. Amerykańska aktorka Liz Taylor zawarła dotychczas osiem małżeństw (w tym dwa z tym samym mężczyzną, Richardem
33