28508 img257

Ryc 11. Emisja odoru z budynku fermowego w odniesieniu do najbliższego obszaru zabudowanego. Przykład: 140 jednostek obciążenia odorem (gnojowicą), gromadzoną w zamkniętym ^mieszczeniu (f = 1 8), wy sokość kanaki wyciągowego 5 m. prędkość powietrza w kanale 3 m/s (Noren 1977)

C/ęatoiC I fc.efUiek v*>!ru

Ut),

50

5.1.1. Wpływ domieszek gazowych na organizm

Dwutlenek węgla (C0₂) Głównym źródłem C0₂ jest powietrze wydychane prz> zwierzęta (3 6-5% C0₂) Wzrost zawartości C0₂ powyżej dopuszczalnych norm j wskaźnikiem niedostatecznej wentylacji pomieszczeń, a zatem jego medostateczi wymiany na powietrze czyste o większej zawartości tlenu

Mimo braku klinicznych objawów działania C0₂ na organ zm w koncentracji spot nej w pomieszczeniach inwentarskich, wzrost zawartości C0₂ powoduje jednak o żenie się zdrowotności (wzrost częstości przypadków chorobowych) i produkcyjn (spadek przyrostów masy ciała, wydąności mlecznej i procentu tłuszczu w mleku).

Zawartość C0₂ w powietrzu jest ogólnym wskaźnikiem stanu sanitarno-higiemc go pomieszczeń inwentarskich.

Amoniak (NH₃) i siarkowodór (H₇S) Gazy te powstająz rozkładu związków organie nych kału moczu i ściółki. Ich gwałtówny wzrost w powietrzu może wywołać manipul cja gnojowicą. Obecność tych gazów w powietrzu powoduje podrażnienie spojówek błon śluzowych górnych dróg oddechowych i ich nieżyt (chroniczny stan zapalny) on usposabia do licznych schorzeń zakaźnych lub warunkowo zakaźnych układu oddecho wego.

We krwi obniża się poziom hemoglobiny (NH₃ zmienia hemoglobinę w hematyn zasadową a H₂S w sulfmethemoglobinę. związki nieczynne przy transporcie tlenu) spada poziom frakcji gammaglobulinowej białek w surowicy krwi Jest to szczegół niepożądane u zwierząt młodych odbudowujących własną, hemoglobinę i białka krw czego objawem jest tzw Kryzys fizjologiczny tych składników

Zwiększone stężenie gazów poraża ośrodek oddechowy i naczymowo-njchowy rdzeniu przedłużonym.

Gazy NH₃ i H_?S przyczyniają się do tzw działania metatoksycznego tzr obniżające go odporność niespecyficzmą.. co czyni zwierzęta podatnymi na wiele chorób warur kowo chorobotwórczych

Według normatywów zoohigiemcznych dopuszczalne stężenie gazów w powiet pomieszczeń dla. zwierząt wynosi (ppm lub ml/m³). CO, - 2500. NH₃ - 26. H₇S - 1 Stężenie gazów w pomieszczeniach dla zwierząt młodych według różnych autorów winno być o wiele mzsze, t.j. NH₃ -13, H-S -1 do 5.

Przy dłuższym przebywaniu w pomieszczeniach inwentarskich słabnie wrażliwo receptorów węchu na obecność gazów. Niemniej jednak odory w większej koncentra wywołują u ludzi odruchy wstrzymywania oddechu. Dlatego tez górne granice zap< chowe (odorowe) dla NH₃ wynoszą 5 a dla H₂S tylko 0 1 ppm (ml/m³). W takich pom szczeniach. podobnie jak w przemysłowych, zaleca się 8-godzinny dzień pracy.

Poziom odorów w powietrzu oznacza się metodą sensoryczną, poprzez badani intensywności zapachów substancji zatrzymanych na filtrach wodnych Natomiast Polsce Janowski i Zirrnal (1976) opracowali metodę według której poprzez oznacza nie poziomu ozonu (0₃) w powietrzu można pośrednio oznaczyć zasięg i koncentr odorów w pomieszczeniach i otoczeniu fermy Obecnie w Polsce w ramach stowarzy szama się z Unią Europejską, opracowuje się normy zapachowe odpowiadające mii dzynarodowym standardom.

Graficzny sposób określania odległości fermy od zabudowań ludzkich, ze wzglęc na uciążliwość emitowanych oderów, pokazuje ryc.11

51

W imlutnich lotach do neutralizacji i zmniejszenia koncentracji gazów i odorów w (Miwudi/u i iunieszczeń i ich otoczeniu stosuje się niekonwencjonalne dodatki paszo-Au jnk piiłbiotyki, saponiny (wyciąg z jukki), preparaty ziołowe i dodatki mineralne ^MtNKlIu u/ywn się preparatów todowych, węgla brunatnego, oraz naturalnych mine-• v i imntonit i dolomit.

/ . (mmii /nych środków do walk: z odorami używa sic najczęściej: formaldechydu. mptłfOfttaiu i wapna palonego

n » ; M"i. -<iy oznaczania domieszek gazowych

I im wyhywnmn i oznaczania ilościowego C0₂. NH₃1 H₇S w powietrzu posługujemy •ty ińlnymi rnotodami Metodą objętościową (Czajkowskiego) oraz metodą wagową (i4ł#»»Uiii/iikM i Rojkowskiego) oznaczamy C0₂.

MhIimIu miareczkową (Czajkowskiego) oznaczamy NH₃ i H₇S.

nlntorbcyjno-kolorymetryczną (Janowskiego) oraz metodą wskaźników rur-kuwyi n i)/!»•( /.liny C0₂. NH₃. H₂S. Aparatem „Gaz-Tectof oznaczamy NH₃. h|M#ęl i imttorlnł do ćwiczeń: wykrywacz gazów WG-2M, wskaźniki rurkowe, zestaw do o/nnr/onui gazów Janowskiego, Czajkowskiego oraz Grzegorzaka i Rojkowskie-l octor.

M \ 1 I 'yt.mt.i I zadania

I Wymienić źródłu zanieczyszczeń gazowych

ii, Omówić wpływ zanieczyszczeń gazowych na zdrowie i produkcyjność i ł ^,i/i»ilil*wlć dopuszczalne stężenie gazów i sposoby eliminacji nadmiernych kon-

i ni 111 ni

iwić zastosowanie róznycłi metod oznaczania gazów (pokaz)