Wybrane minerały rudne i rudy - lista wg pierwiastków
KRZEMIANY I GUNOKRZEMIANY PRZESTRZENNE
Grupa Si02: |
Pt - | |
Kwarc-p (T) |
SHh |
Au - |
T rydymlt (O) |
SKh | |
Cristobalit (Q) 1 |
SKh | |
Opal (Am) |
Si02*nII20 |
Ag - |
(Chalcedon) |
skrytokrystaliezna odmiana kwarcu | |
Skalenie: | ||
a) potasowo-sodowe (^alkaliczne): |
(K,Na)[AISijO»] | |
Sanidyn (M) , |
, K(AISijO»l |
Fe - |
Anortoklaz (M) |
(Na,K)|AISi30„| | |
Al bit (A) ' |
r NafAISijO,) | |
Ortoklaz (M) |
K[AISijOsl | |
Mikroldin (A) |
KJAlSijOg] | |
(Pertyty) przerosty skaleni potasowych i sodowych |
Mn - | |
Adular (M lub A) |
K[AISi308| | |
b) sodowo wapniowe (=plagioklazy) (A): (Na,Ca)[Al(Al,Si)Si208| | ||
Albit (Ab) |
, Na|AJSi,08| 0 10% An |
Cr - |
Oiigoldaz |
10 30% An |
V - |
Andezyn |
30 50% An | |
Labrador |
50-70% An |
Mo - |
Bytowmit |
70-90% An |
W - |
Anortyt (An) ' |
' Ca|Al2Si208] 90-100% An |
Ti - |
c) barowe: | ||
Celsjan |
BafAl^Si/Dg] | |
Hyalofcin |
skaleń pota sowo-ba rowy |
Ni - |
Skapolity glinokrzemiany Na -Ca z anionami COj.CT.SO4 | ||
Skaleniowce (=foidy): | ||
Ncfelin (II) |
KNa3|AlSi08]4 |
Co |
Leucyt (T) |
K|AlSi20«l | |
szereg sodahtu glinokrzemiany Na - Ca z anionami Cl, S04, S2' | ||
(np. Sodalit.Hauyn,Nosean,Lazuryt) |
Cu | |
Zeolity: |
uwodnione glinokrzemiany Ca.Na.K | |
(np. Analcym, Heulandyt, Natrolit, Chabazyt. Laumontyt, Stilbit) |
Objaśnienia utytych znaków i skrótów: Układy krystalograficzne:
A - trójskośny M -jednoskośny O - rombowy Q - tetragonalny T - trygottalny H - heksagonalny C - regularny
(Am - substancja amorficzna)
^ - szereg izomorficzny
odmiany polimoriiczne
Od Pb -
As -
Sb -Iłi -
Al. -
platyna rodzima Pt; speryht PlAs!
złoto rodzime Au. etektrum (Au,Ag); tollurki Au i Ag: kalaweryt, sylwanit i in.; (Au też w formie podstawień diadochowyeh w siarczkach (Al)
srebro rodzime Ag: argentyt AgrS; siarkosole Ag: Ag-tetraedryt, pirargiryt i in.; (Ag tei w formie podstawień diadochowy eh w siarczkach Cu oraz w galenie)
magnetyt Fe30«; hematyt Fe203 (w tym śmietana hematytowa); goetliyl a Fe<) OH i lepidokrokit y-FeO OH (składniki rud limonitowych); syderyt Fe|(X)3) (również jako składnik syderytów ilastych); ankeryt CaFe[CO}]i; w rudach krzemianowych Fe: szamozyt, turyngit, berthieryn, greenalit
w rudach tlenkowy ch Mn: piroluzyt p-.YlnOj, manganit y-MnO OI1,
psylomelan, kryptomelan i in.; a takie hausmanitMn/Dy, rodochrozyt MnfCOi], kutnahoryt CaMnfCOiJ: ehromit FeCrAL. krokoit Pb[Cr04]
coulsonit (spinel V-Fe); wanadynit Pbs[Cl/(V()4)s]; wanadany uranylu: np carnotyt. tiujamunit mołibdenitMoSi. wulfenit Pb[Mo()4] wolfcamit {Mn,Ec)(W04l; scheełit Ca|WO,|
ilinenit FcTiOj; ulvit (spinel Ti-Fe); tytanomagnetyt (człon środkowy szeregu izomorficznego magnetyt-ulvit); rutyl Ti02; anataz Ti02; brookil TiO2
pentlandyt (Ni,Fe)»S»; milleryt NiS; nikielin NiAs i inne arsenki Ni; siarkosole Ni: m in. gersdorffit; w krzemianowych rudach Tii:garnieryi. pimelit i in.
linneit (siarczek Co); smaltyn i inne arsenki Co; siarkosole Co: m in. kobaltyn
chalkozyn Cu2S; clialkopiryt CuFeSj; bornit CujKeSi; kowelin CuS; domeykit (arsenek Cu); siarkosole Cu: m.in. tełraedryt Cu3SbS32« i tennantyt CujAsSjjs; a także kupryt Cu20; tenoryt CuO; malachit i azuryt (węglany Cu); miedź rodzima Cu cynober HgS; rtęć rodzima Hg kasyteryt Sn02; stannin (siarczek Cu. Sn i Fe)
sfaleryt ZnS i wurcyt ZnS (również jako składniki blendy skorupowej) smithsonit ZnjCO,] i hemimorfit Zn4[(OIi)FSi2O7]*11/) (również jako
składniki gaimanów); franklinu (spinel Zn-Fe); cynkit ZnO greenockit CdS; otavit Cd[COs]: (Cd też w formie podstawień diadochowyeh w siarczkach Zn)
galena PbS; ccrusyt Pb[C03|; angiezyt Pb[SO<); piromorftt Pbs[Cl/(P04)3J; siarkosole Pb: boulangeryt. boumonit, jamesonit, jordanil
arsenopiryt FeAsS; lóllingit FeAsy realgar AsS; aurypigment As2S3; arsen rodzimy As
antymonit Sb2S3; antymon rodzimy Sb; antymonowe siarkosole Pb, Cu bismutynit BfeSj, bizmut rodzimy Bi
w boksytach jako główne składniki: gibbsyt 7 AI[OIi |3; diaspor a-AIO OH; boehnut 7-AIO OH
spodumen LiAlfSijOs); lepidolil i zinnwaldyt (miki litowe) beryl (krzemian Be i Al)
dolomit CaMg|COjl2; magnezyt Mg[COj]; pcryklaz MgO; sole K-Mg (np. sylwin KC1, karnalit KMg03*6H20, kizeryt !vlg[SOt]*H/), połihalit KJdgCa2[S04]4*2Hj0, kainit KMg[CVS04]*2.6Hj0)
REF - monacyt Ce[P04]; ksenotym Y[P04]
Zr - cyrkon /tjSiOJ
0 - uraninit IJ02
S - siarka rodzima S; piryt KeSi; markasyt FeS2; pirotyn FeS