Mieczysław Gałuszka Zakład Socjologii
Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Płeć kulturowa (gender) = społecznie skonstruowane postawy i zachowania, zorganizowane zwykle dychotomicznie jako kobiecość i męskość.
Szerokie rozumienie:
■ poziom tożsamości: kim jestem?
* poziom symboliczny: ideały kulturowe, stereotypy kobiecości i męskości,
* poziom strukturalny: podział pracy w ramach instytucji i organizacji, powstający na podłożu płci.
Płeć biologiczna (sex) = biologiczne zdeterminowane rozróżnianie między mężczyznami a kobietami, dotyczy w szczególności różnic fizycznych.
Określenie siebie jako kobiety bądź mężczyzny stanowi podstawowy wymiar tożsamości jednostki, która w powszechnym rozumieniu jest wytworem konkretnego ciała i następstwem jego cech charakterystycznych.
Dwa bieguny problemu płci:
animalność ----------------------- duch
natura materialna
cielesność
wegetatywność
zmysłowość
skończoność
konieczność
transcendentalność
podmiotowość
samoświadomość
‘ja”
nieskończoność
wolność
osoba
Teza redukcjonizmu biologicznego = pogląd, że istnieją pewne niezmienne cechy ludzkiego wyposażenia genetycznego, które są odporne na zmianę.
■ zachłanny redukcjonizm = sprowadzenie całości zachowania ludzkiego do czynników genetycznych bez uciekania się do żadnych przyczynowych etapów pośrednich,
■ umiarkowany redukcjonizm = wyjaśnienie zjawiska za pomocą łańcuchów przyczynowych, bez uciekania się do kategorii tajemnic czy cudów.
natura ------- wychowanie
biologia------- kultura
geny ------ środowisko
ciało ------- umysł
(S. Pinker, Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, GWP,2005) Humań Genome Project - 2001 r. - ludzie posiadają do 30 000 genów, w tym 99,9 materiału genetycznego jest u wszystkich jednakowa.
Ludzi nakłania się do wykonania „pracy” nad ciałem, której celem ma być utrzymywanie konkretnego, pożądanego wyglądu.
Proces ten można rozumieć jako:
» filozoficzne implikacje i wymogi stawiane wobec ciała,
■ teologiczna praca nad ciałem,
■ ideologiczne wymogi kształtowania ciała,
■ medyczne interwencje na ciele,
■ pasywny skutek władzy dyscyplinującej,
■ aktywny proces konstruowania tożsamości,
■ konsumpcyjny model zawłaszczania ciała,
■ ponowoczesna przygoda z ciałem.