32277 wykłady z socjologii 13 2014 (6)

Mieczysław Gałuszka Zakład Socjologii

Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Ciało ludzkie:

płeć biologiczna versus płeć kulturowa w analizach socjologicznych

Płeć kulturowa (gender) = społecznie skonstruowane postawy i zachowania, zorganizowane zwykle dychotomicznie jako kobiecość i męskość.

Szerokie rozumienie:

■ poziom tożsamości: kim jestem?

*    poziom symboliczny: ideały kulturowe, stereotypy kobiecości i męskości,

*    poziom strukturalny: podział pracy w ramach instytucji i organizacji, powstający na podłożu płci.

Płeć biologiczna (sex) = biologiczne zdeterminowane rozróżnianie między mężczyznami a kobietami, dotyczy w szczególności różnic fizycznych.

Płeć biologiczna (sex).........płeć kulturowa (gender)

Określenie siebie jako kobiety bądź mężczyzny stanowi podstawowy wymiar tożsamości jednostki, która w powszechnym rozumieniu jest wytworem konkretnego ciała i następstwem jego cech charakterystycznych.

Dwa bieguny problemu płci:

animalność ----------------------- duch

natura materialna

cielesność

wegetatywność

zmysłowość

skończoność

konieczność

transcendentalność

podmiotowość

samoświadomość

‘ja”

nieskończoność

wolność

osoba

Teza redukcjonizmu biologicznego = pogląd, że istnieją pewne niezmienne cechy ludzkiego wyposażenia genetycznego, które są odporne na zmianę.

■    zachłanny redukcjonizm = sprowadzenie całości zachowania ludzkiego do czynników genetycznych bez uciekania się do żadnych przyczynowych etapów pośrednich,

■    umiarkowany redukcjonizm = wyjaśnienie zjawiska za pomocą łańcuchów przyczynowych, bez uciekania się do kategorii tajemnic czy cudów.

Problem redukcjonizmu: związek między ludzką biologią a kulturą:

natura ------- wychowanie

biologia------- kultura

geny ------ środowisko

ciało ------- umysł

(S. Pinker, Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, GWP,2005) Humań Genome Project - 2001 r. - ludzie posiadają do 30 000 genów, w tym 99,9 materiału genetycznego jest u wszystkich jednakowa.

Teorie na temat ciała

Ludzi nakłania się do wykonania „pracy” nad ciałem, której celem ma być utrzymywanie konkretnego, pożądanego wyglądu.

Proces ten można rozumieć jako:

» filozoficzne implikacje i wymogi stawiane wobec ciała,

■    teologiczna praca nad ciałem,

■    ideologiczne wymogi kształtowania ciała,

■    medyczne interwencje na ciele,

■    pasywny skutek władzy dyscyplinującej,

■    aktywny proces konstruowania tożsamości,

■    konsumpcyjny model zawłaszczania ciała,

■    ponowoczesna przygoda z ciałem.