Oprócz wymienionych powyżej grup związków alkaloidowych cenne właściwości lecznicze wykazują alkaloidy steroidowe występujące w ciemiężycy (Veratrnm) o silnych właściwościach liipot(Misyjnych. Surowice kłącze ciemiężycy służy do produkcji czystych alkaloidów protowcrntryiiy A i B stosowanych klinicznie w chorobie nadcisnicniowej. Dawki 1-2 g surowca mogą być śmiertelne.
Alkaloidy występujące w rodzaju Soltiiuuii (soiasody/ia, sohsonina) wykorzystywane jako materiał wyjściowy do produkcji honnonów płciowych i korlykosleroidów.
Wśród alkaloidów dilerpcuowych największe znaczenie ma paklitakscl wyizolowany z Taxus hrerifolia będący w chwili obecnej jednym 7 najefektywniejszych i najlepszych Icków w walce z nowotworami.
Ważniejsze alkaloidy pirydynowe:
Nikotyna najbardziej znany alkaloid syntetyzowany ni.in. p17.cz korzenie Nicatiana tahnann. Jest to szybka i silnie działająca trucizna porażająca zwoje układu iicrwowcgf>,ivCjgefnfywhcgo, w większych dawkach ośrodek oddechowy. Dawka śmiertelna dla człowieka 50-100 mg. Stale nadużywanie p17.cz palenic papierosów sprzyja powstawaniu nowotworów pluć i żołądka. Nikotynizm jest nałogiem wywołującym szybko zależność psychiczną i tolerancję na wzrost dawki (wtedy dawka śmiertelna bywa przekraczana 3-4 krotnie). Na szkodliwość palenia wpływa również zawartość w dymie substancji powstałych w procesie spalania:hcnzopirenii o działaniu rakotwórczym. U palaczy występuje przebarwienie zębów, przewlekle nieżyty błon śluzowych dróg oddechowych, nadżerki błony śluzowej żołądka, uszkodzenia wątroby,zmiany naczyniowe prowadzące do niewydolności mięśnia sercowego i zmiany zarostowe w naczyniach kończyn dolnych Nic jest stosowana w lecznictwie. Stosowana do zwalczania szkodników roślin. Produkt wyjściowy do otrzymywania kwasu nikotynowego (witamina PP) i jego amidu wykazującego działanie analeplycznr- pobudzające OUN,
żólciolwórczc i przcciwhaklcryjiic.
40-60« nikotyny może wywołać zgon
Tytoń szlachetny Nicotianu tabacum 7, rodziny Solunaceac pocliodzi z Ameryki Środkowej i Północnej. W Polsce w uprawie. Jeden z najważniejszych gatunków roślin przemysłowych. W liściach występuje nikotyna od 0,05-10% ora/, inne alkaloidy.
Lobclina ma działanie podobne do nikotyny. Pobudza ośrodek oddechowy i rozszerza oskrzela, jest stosowana pozajelitow e w stanach zahamowania czynności ośrodka oddechowego( zamartwica noworodków, porażenie prądem utonięcia). Jest stosowana w preparatach przcciwasfmatycziiych i w kuracjach odzwyczajających od palenia.
Arekolina pobudza czynności gruczołów potowych, ślinowych i ruchy jelit. Stosowana w weterynarii jako środek przeciwrobnczy i piz.eczyszczający. Snarteina występnie w Surothanmus sco/Mirins. Zmniejsza wrażliwość zwojów autonomicznych nerwów ośrodkowych. Stosowana jako środek pizeciw arytmiczny.
Obrzyna alkaloid występujący w Łabuniom, Cytisns, Genista. Działa podobnie jak nikotyna, stosowany w kuracjach odwykowych dla palaczy (Tabez).