Prowadzenie linii napowietrznych i kabli podziemnych oraz wykonanie przyłączy musi spełniać szereg wymogów ze względu na zachowanie bezpieczeństwa ludzi i mienia, w szczególności ażeby nie dopuścić do porażenia prądem lub zwarć grożących pożarem [8], Określają to normy:
• dla linii napowietrznych PN-75/E-05100,
• dla linii kablowych PN-76/E-05125.
Linie napowietrzne niskiego napięcia (220 V i 380 V) nieizolowane (gołe) muszą być zawieszone co najmniej 4 m nad ziemią w miejscach, gdzie nie przewiduje się ruchu kołowego, 5 m nad wjazdami do zagród i podwórzami oraz 6 m nad jezdnią drogi.
W stosunku do budynków należy zachować odległości:
• od każdej dostępnej części budynku, krawędzi dachu, balkonu, tarasu 2,5 m licząc w pionie wzwyż i 1,5 w poziomie i pionie w dół,
• od krawędzi dachu dla przewodu izolowanego 0,75 m,
• od trudno dostępnej części budynku np. od ściany 0,2 m.
Kable podziemne powinny być odsunięte od ścian budynków i innych budowli
0. 5 m.
Przyłącza, tj. odcinki przewodów prowadzące od linii niskiego napięcia bie-<in;|c:ej zwykle wzdłuż drogi do budynku, wykonuje się jako napowietrzne lub ka-lilum podziemnym.
I 'i/.yłącza napowietrzne wykonuje się: przewodem izolowanym, przewodami gołymi dościennie,
pi zawodami gołymi stojakowo (do specjalnej konstrukcji ustawionej na dachu budynku).
W przypadku przyłączy przewodem izolowanym, ich wysokość nad terenem moZe wynosić 3,5 m, tj. niżej od przewodów gołych.
Słupy napowietrznych linii o napięciu powyżej 1 kV powinny być ustawione w odległości od granicy pasa drogi co najmniej 5 m, a od linii kolejowej wg wzoru:
1, i l.ł_, gdzie U oznacza napięcie linii w kV. Przy liniach o napięciu poniżej 1 kV
150
odległość od kolei wynosi 5 m, ewentualnie 3 m (w utrudnionej sytuacji).
Przy zadrzewieniu drogowym dopuszcza się prowadzenie kabli w odległości 1,5 m od osi pnia, w przypadku drzewostanu chronionego należy odległość zwiększyć zgodnie z ustaleniami organów ochrony środowiska.
Linie napowietrzne prowadzić można przez lasy i w pobliżu drzew, zachowując odległości przewodów od korony drzew co najmniej 1 m przy liniach o napięciu
poniżej 1 kV, a przy napięciu powyżej 1 kV wg wzoru: 2,5 + -^-, gdzie U oznn
150
cza napięcie w kV.
Konwencjonalne źródła energii, do których zalicza się głównie węgiel, ropę naftową i gaz ziemny, ulegają ciągłemu zużyciu. Coraz częściej zwraca się obuć nie uwagę na odnawialne źródła energii zwane alternatywnymi lub niekonwenojo nalnymi. Na terenach wiejskich znajdują zastosowanie siłownie wiatrowe, małe elektrownie wodne, ogrzewnictwo słoneczne, geotermalne i biogazowe, Przy wprowadzaniu i eksploatacji takich źródeł energii znajdują zastosowanie różno rodne technologie w zależności od wielkości potrzeb, warunków terenowych l możliwości finansowych inwestora. Obserwuje się zatem jak gdyby powrót do źródeł energii stosowanych na wsi od setek lat, jako przykład posłużyć może ujęcie siły wiatru i wody.
Energię wody wykorzystywano szczególnie w młynarstwie, przy czym nałoży pamiętać, że istniały młyny wodne nie tylko zbożowe, ale też tartaczne, papierni cze, sukiennicze (folusze) i inne. Podobnie pozyskiwano energię wiatru budujgi na wzniesieniach wiatraki, których skrzydła poruszane przez wiatr uruchamiały skomplikowane mechanizmy.
Młyny zbożowe należą do najstarszych urządzeń wznoszonych przez człowln ka. W starożytności występowały na Bliskim Wschodzie, skąd przywędrowały do Europy. Na Śląsku wzmianki o młynach pochodzązXII w., a do XIV w nanl;|plło znaczne ich rozpowszechnienie. Największy rozwój młynów wodnych i wiutmków przypada na wiek osiemnasty.
Do naszych czasów zachowały się nieliczne przykłady tych budowli, maj.|< o dziś wartość zabytkową. Wiele z nich zostało przeniesionych do skanr.onów, tj muzeów budownictwa ludowego, część natomiast zaadaptowano na poti/oby mieszkaniowe.
Na rysunku 27 przedstawiono dwa typy wiatraków z Wielkopolski! >go Pm ku Etnograficznego w Dziekanowicach. Pierwszy z lewej tzw. „ko/lak" jost budowli| drewnianą o konstrukcji obrotowej. W miarę potrzeby cały budynek obracany byl wokół pionowej osi w celu ustawienia skrzydeł w korzystnym położeniu do klnmn ku wiejącego wiatru. Drugi obiekt to wiatrak typu holenderskiego, który w calośi i jest murowany i Jedynie diownlany dach ma konstrukcję obrotowg