42402 Zdjęcie1506

l>lko sało^ymy f ką przegrodę, natychmiMt - tajemy 5>o lej oraz tamtej stronie naraz.. Pojęcie ..celu” p<»-zwa 2a stałemu ruchowi życia slcryatalirować aft< w jednym punkcie <dzięki czemu zaspokaja sie włęk-szość roszczeń racjonalizmu i praktyki) PoZara ono pasmo nieprzerwanego, czasowo okrcAlonego ^y^cia miedzy „teraz'* a „pótniej** I stwarza w ten zpotób szczelinę, z jednej strony oznaczone mocnym Punk-tem teraźniejszości, z drugiej na trwale zamocowa-

nym ..colom'*-    ____    _ ,

od

powiedzieć.

o Ile przyiiłość. podobnie Jak g»rzez*ł°**. jeat umiejscowiona w pewnym punkcie, choćby najbardziej nieokreślonym, o tyło proces życiowy ulega przerwaniu 1 krystalizacji w terminach logicznego różnicowania na trzy gramatycznie rozłączone czasy, a cms natychmiastowy trwający, rozciągający si«* w przyszłość, ulega zamaskowaniu.    ■£■&

przed nami niczym nic ztMdeny    oddzielony

innych wyraźną Unią brzegową:    ^mOŁn*

że żyjemy wszyscy stale w rejsie przygranicznym, który w równym stopniu nałoży do przyszłości co do teraźniejszości Wszystkie teorie dopatrujące s!e istoty ludzkiej duszy w jej woli powiadają S>o prostu, że egzystencja duchowa rozciąga    g>ozza

rażniejszość, że tak powiem, i że przyszłego luż Jest w niej re ahuu Zwykłe życzenie może sic kierować ku przyszłości, odległej, jeszcze nie zrealizowanej, ale faktyczna wola znajduje sic wyraźnie pozwą kontrastem miedzy teraźniejszością m przyszłością. W samym momencie chcenia Już za teraźniejszość wykraczamy, ponieważ iderozełągniąty stan, do którego lojgika pragnie ograniczyć działalność woli, nie pozwoliłoby na ustanowienia kierunku, -w którym żywa wola musi dalej przebiegać. i2ycie jest prawdziwie przeszłością i przyszłością:    nie s* to dodatki

przyszyte przez myśl, jak to ma miejsce w wypadku rzeczywistości nieorganicznej.

Nawet poniżej poziomu Intelektu trzeba umieć ror-I>oznać te samą formą w procesie rozrodczości J wzrostu:    tycie w każdej chwili wykracza poza sle-

tole. teraźniejszość życia tworzy jedność z ..Jeszcze*'

a* zaistniałej przyszłości. Jeżeli tylko oddziela się pncsslok, teraźniejszość i przyszłość z analityczną ostrością, czas jest nierzeczywisty, ponieważ przy takim rozdziale tylko czas o w ość nierozciągnięta, to jest besczasowy moment teraźniejszości, jest rzeczywista. Zycie jednakże jest niepowtarzalną formą istnienia, której rozróżnienie takie nie dotyczy. Trzy czasy w swej logicznej rozlączności stosują się doń tylko dzięki stosowanemu rozdziałowi naśladującemu model mechanistyczny. Tylko bowiem życie jest czasem rzeczywistym. (Cała idea In ość czasu u Kanta jest prawdopodobnie związana głęboko z czynnikiem mechanistyczny m w jego światopoglądzie.) Czas jest formą — być może abstrakcyjną — naszej świado-moicl życia samego, doświadczanego w nie dającej «lą sformułować bezpośredniej konkretności. Czas jest życiem ujrzanym w oddaleniu od swych treści, ponieważ tylko życie wykracza poza bezczasową teraźniejszość wszelkiego innego rodzaju rzeczywistości' w obu kierunkach, a przeto samo osiąga wymiar czasowy. to jest czas.

IV

Jeżeli w ogóle zdecydujemy się utrzymać pojęcie i fakt teraźniejszości, co jest uzasadnione i do czego jesteśmy wręcz zmuszeni, to struktura istotnościowa życia będzie oznaczała stałe wykraczanie poza siebie jako coś, co dzieje się w teraźniejszości. Proces, dzięki któremu realne życie rozciąga się w coś, co nie jest bezpośrednią realnością, a wykraczając stwarza bezpośrednią realność, nie został do życia po prostu doczepiony. Proces ten, który dokonuje się poprzez rozrodczość, rozwój i działalność umysłową, stanowi istotę samego życia. Sposób istnienia, który nie ogranicza swej rzeczywistości do chwili obecnej, unikając przeto umieszczania przeszłości i przyszłości w sferze nierzeczywistości, jest tym, co nazywamy życiem. Jego wyjątkowa ciągłość utrzymuje się na zewnątrz powyższego podziału, tak że przeszłość

J6S