44249 Zdjęcie0540 (2)

ystkiego bez ^ iek skrajnie eśmiela); iy%S \zasie to, co m i wstydlmjJ? pów męstwa. 'ejmejskiejjafa>^ 'świadczeniu 0 D oraz/afcŁ strasznych, k. '. Nie należy tu ieczeństwach* esa związana# frecyzyjniezdei dumie, wiązary vy, wskazująca słusznie dumą

> w sobie, hm słusznie dum otelesa między niskiego wzro-’ nie są pąk towolne, głos ie narażasię ponieważ do st czoła nie-'o nie szczę-ć [...]. Chorej, że o nic łomocą..¹⁹-| człowieka

i

uciekać porzuciwszy broń lub fki\ryw*Lić kogoś...*¹. Jest to bowiem człowiek, któremu obce są takie gjówc wady etyczne jak nikezemność, nieopanowanie i bestialstwo (nadmiar zła)⁶oraz baniebność.

Wady te jednak przydarzają się żobmcrzom zawodowym i dlatego są oni mniej mężni. Żołnierze... zawodowi stają się tchórzom, gdy niebezpieczeństwo zbytnio wzrośnie i gdy ustępują |nieprzyjacielowi] liczebnie i pod względem rynsztunku; pierwsi bowiem rzucają się wówczas do ucieczki, gdy natomiast oddziały wojskowe złażone z obywateli państwa giną na posterunku Bo dkt nich ucieczka jest czymś haniebnym i wolą śmierć amźełi tegp rodzaju ocalenie, tamci zaś stawiają zrazu czoło niebezpieczeństwu, ufni w swoją przewagę przekonawszy się jednak o ulotnym stanie rzeczy i bojąc się śmierci bardziej aniżeli hańby, rzucają się do ucieczki; człowiek natomiast mężny jest mnf ®².

W kontekście tradycji arystotelesowskiej stwierdzić można, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby męstw o żołnierskie definiować jako trwałą dyspozycję do narażania się na niebezpieczeństwo w zamian za niewielkie korzyści. Żołnierz niekoniecznie powinien być mężny lakjak człowiek dzielny (etyczny), który jest nim wówczas kiedy znajduje umiar pomiędzy nadmiarem zuchwalstwa i niedostatkiem stracha. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby honor żołnierski definiować jako trwałą dyspozycję do troski o sprawy wielkie i piękne (niewymierne)—Ojczyznę — i gotowość do narażania się na niebezpieczeństwo przy jednoczesnej niedbałości o sprawy błahe, drobnostki i sprawy materialne. Wyraża się to między innymi w tym, że cechą charakterystyczną ...tradycji rycerskiej była szczególna wstydliwośi w traktowaniu spraw pieniężnych...**. Wstydliwaść ta jest jedną z wielu cech ideału i wzoru osobowego rycerza-żołnierza. Jest to ideał i wzór kształtowany przez dzieje rodzaju ludzkiego, który zawsze odnoszony był do obrazu zarysowanego w cytowanych fragmentach dzieł Arystotelesa, Tylko z cytowanych fragmentów etyk Arystotelesa obraz ten przedstawia wojownika jako tego, który:

1,    jest piękny (tzn. „słusznego wzrostu”);

2.    ma ruchy stateczne (powolne);

"Tamże, s, 155.

¹¹ Zob.: Tamże.

« Tamże, s. 139.

° M. Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany. Warszawa 1986, s. 174.

97