46089 Zdjęcie0548 (2)

:h zachow^ vyrażanajest iek coś robij bić. Uzasai jestpozaem. mym, czymś

ół formulo. 3wania pod-orów i dziadek świata, ryczny. Ko-mjąco : po. iz zarazem

przewodni-rcia dla mowie naturalni ijejtwo-irawem po-nie budzą-

ltologicaą Iabyćprś-ważny dla ogóle może ' woli łudzonym i pra->stępowanie yć postępo-ga tego po-arkowanym

Zasada praworządności jako imperatyw kategoryczny postępowania moralnego skłania niektórych do sądu, iż w czasach współczesnych zagadnienia etyczne przeszły w obszar prawa, osobliwie prawa międzynarodowego i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Dla nich postępowanie etyczne, to postępowanie zgodne z prawem, szczególnie wskazaną deklaracją. Podkreśla to między innymi Jurgen Habermas stwierdzając, że właściwością czasów współczesnych jest to, że zagadnienia sfery etycznej (dobrego życia), normowane kiedyś głównie przez różnego rodzaju kodeksy, przeniknęły do sfery politycznej i wyrażane sąprzez postanowienia prawa międzynarodowego (głównie Powszechną Deklaracją Praw Człowieka), konstytucyjnego i wewnątrzpaństwowego.

Inni natomiast argumentują, że powyższy sąd jest spłyceniem filozofii moralnej Kanta, która moralność i styczność postępowania łączy z koniunk-cjąwoli (chcenia) i prawa powszechnego. Przeto postępowanie zgodne z prawem międzynarodowym jest etyczne, o ile nasza wola uznaje to prawo, czyli je aprobuje i intemalizuje (przyjmuje z zewnątrz, a następnie uważa je za własne).

W tym kontekście można stwierdzić, że zaletą moralną człowieka podejmującego określoną aktywność zawodową, w tradycji kantowskiej, jest postępowanie praworządne i zgodne z wolą (chceniem) innych, którzy tego rodzaju aktywność podjęli. Znaczy to, że podejmujący aktywność ekonomiczną który przestrzega prawa, zachowuje się moralnie, o ile chce je przestrzegać, uważa je za takie, które sam by ustanowił. Jeżeli tak jest, to czym prawo bardziej powszechne, tych zachowanie bardziej etyczne. Powinnością takiego człowieka jest zachowywanie się zgodnie z kodeksem etycznym danego zawodu, i to jest moralne, jeżeli ten człowiek intemalizuje ten kodeks. Niewątpliwie jeszcze większą powinnością etyczną tego człowieka podejmującego się danego zawodu jest postępować zgodnie z prawem międzynarodowym, o ile prawo to aprobuje i intemalizuje.

Wadliwe zaś moralnie jest takie jego postępowanie, które jest niezgodne ani z wolą (chceniem) określonego człowieka ani stanowieniami prawa (powszechnego). Dla Kanta bowiem bez wolności bezsensowne są wszystkie rozważania etyczne. Gdybyśmy byli wyzbyci wolności wyboru dobrego czy złego, nasze czyny byłyby konieczne i nie miałyby charakteru etycznego - charakteru interesującego filozofię praktyczną która zajmuje się czynieniem rzeczy innymi.

Podejmujący wybór i działanie wolny i szanujący wolność człowiek, powinien kierować się takimi wartościami jak:

105