44315 Zdjęcie1472

■ Innymi. O ilo to ueagrni. to odwoławHy ^{1 2}1'; do prymitywnego postom u funkcjonowania I wraź!iwoScł ludzkiej **.

Drugim przypadkiem Jost konflikt między ]ad> noatkowoiclg a formami kulturowymi. Obiek-tywiiujgc wytwory twych działań, człowiek blokuje własne energie twórcze i wbrew woli przyjmuje odrębne od jego potrzeb logikę wewnętrzną danej dziedziny kultury. Ale zarazem spełnianie tylko wymogów własnej „duszy" prowadzi do ślepej uliczki. Jałowej, nuztej i całkiem odseparowanej — od innych, od uspołecznionego stanu bytowego, od egzystencji. W eseju Der Begriff, und Tragodie der Kultur (Pojęci² i tragedia kultury) Simmel zwracał uwagę, że ten ostatni konflikt nasila się zwłaszcza w epoce współczesnej, gdy człowieka otacza coraz więcej rzeczy — wytworów zobiektywizowanej kultury, co wcale jednak nie musi prowadzić do radykalnego oczyszczenia i wy-subtelnienia życia duchowego jednostki. Formy bowiem i wytwory kultury otaczające człowieka współczesnego nie są dlań bezsensowne, ale i nie są znaczące — człowiek nie jest po prostu w stanie ich „przyswoić”, zasymilować, ale zarazem jakoś „żal” mu odrzucić je zdecydowanie, ponieważ wie, że wszystkie one potencjalnie mogłyby przyczynić się do wzbogacenia jego życia duchowego.

Konflikt, który jest przejawem działania sprzeozności rozwijających się w pewnych całościach społecznych (grupach, kompletach grup itd.), pełni wiele funkcji, spośród których wymienić można

— ustanawianie i podtrzymywanie tożsamoś-

.........    ........... mmmm \

|r•«(» «tUl ruch

__'    ¹ Oaba* układu mmwnc»i-— — --    —

ani__•»»—*■ uktunll>ow«n>    .............

Br wka j <>n> n " MąnnnM mmim »**■■*-■ — cHdwuJa podziały ł Biirariiłilt ■iiiiłans

--Blwarunlc pncaianek do ukształtowania

sic praktyki r|~ ntai me) otwartej na imiona I reformę (Jak powiadał Simmel. ..nana opozycja wobec władzy politycznej wprawia. *m nie czujemy sic całkowicie ofiarami okoUcznoa

^Cł —^utrzymywanie bliskiej współpracy w małych grupach (gdzie tendencja konfliktowa Wplata sie I łączy w jedno z tendencją unifor-mistyczną. ..monistyczną”. np. w stosunkacn

erotycznych i słynnych amantis irae...);_

- rozwiązywanie ..na bieżąco’’ wszystkich

rozszczepień i sprzeczności, jskie w mlsrę wzrostu pojawiają sic na wszystkich poziomach bytu społecznego (.,[-■] konflikt zmierza ku rozwiązaniu rozmaitych dualizmów: jest sposobem osiągania jakiegoś tam rodzaju jedności (...) Odpowiada to z grubsza faktowi, iż najgwałtowniejsze objawy choroby wywołane są przez wysiłek organizmu, by się uwolnić od zakłóceń i szkód wywołanych przez chorobę [...] Sam konflikt rozładowuje napięcie między sprzecznościami” “).

Ta ostatnia funkcja zasługuje na szczególne rozważenie. Simmel podkreślał Jej znaczenie i zwracał uwagę, że okoliczność, iż w danej społeczności czy małej grupie nigdy nie dopuszczono do rozegrania konfliktów, nie świadczy bynajmniej na ich korzyść. Kiedy Jesteśmy pewni — powiedzmy, w związku miłosnym dwojga osób — swych uczuć i ich stałości, nie " O. Simmel: Der Konflikt-. <cjrt za: D. Letrlne red I:

Iw.. 9. 177).    ■

•• Tamte (cyt. za: L. Coaer: Iw.. 7*).

1

“ Tamże, s. XL—XLI.

'• Listę funkcji podaję za L. Coserem (The Functtons °f Soclal Conflict, New York 1050), który w oparciu

2

Simmla rozwinął teorię konfliktu a po-