45356 lichtarski (114)

228 5. OrganiŁ>c)> i ł»rxyl/*flie w precdiiębiontwia

W przedsiębiorstwach państwowych kapitałowi własnemu odpowiadają: fundusz założycielski, fundusz przedsiębiorstwa oraz zysk nie ro/Jiczony.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego odzwierciedla efektywność wykorzystania kapitału właścicieli przedsiębiorstwa.

2.    Rentowność kapitału całkowitego:

z?**    ₍₅ j)

kapitał całkowity

gdzie: kapitał całkowity jest sumą kapitału własnego i kapitału obcego (w postaci zobowiązań i kredytów).

Wskaźnik ten pokazuje efektywność wykorzystania kapitału (tak własnego, jak i obcego) w przedsiębiorstwie.

3.    Rentowność sprzedaży:

^K"°    (5.3)

sprzedaż netto

gdzie: sprzedaż netto oznacza wartość sprzedaży bez podatku od wartości dodanej (VAT).

Wskaźnik ten wyznacza rentowność sprzedaży; odniesiony do poszczególnych asortymentów sprzedaży — pozwala ustalić optymalny jej skład.

W grupie wskaźników sprawności działania najczęściej są stosowane:

1. Wskaźnik produktywności (wykorzystania) środków trwałych:

sprzedaż netto środki trwale netto

odzwierciedla efektywność wykorzystania środków trwałych.

2. Wskaźnik obrotu zapasów:

(5.5)

sprzedaż netto średni stan zapasów

pokazuje, ile razy zapasy przedsiębiorstwa są „odnawiane” w ciągu roku - im jest wyższy, tym lepsze gospodarowanie zapasami.

3. Wskaźnik obrotu należnościami:

sprzedaż netto    ^ ^

przeciętny poziom należności

wykazuje, ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo „odtwarza" stan swoich należności. Im wyższy jest ten wskaźnik, tym efektywniejsze gospodarowanie środkami pieniężnymi (są one krócej zamrożone w postaci należności).

4.    Wskaźnik produktywności plac: sprzedaż netto

(5.7)

(5.8)

place

pokazuje stopień efektywności wykorzystania pracowników.

5.    Wskaźnik wydajności pracy:

wartość produkcji średnie zatrudnienie

Wskaźniki płynności pokazują zdolność przedsiębiorstwa do wywiązywania się z krótkoterminowych (bieżących) zobowiązań, tzn. tych, które mają być zapłacone w ciągu roku od momentu, na który dokonuje się oceny. Podstawowymi wskaźnikami płynności są:

L Wskaźnik bieżący:

aktywa bieżące

zobowiązania bieżące    ^

gdzie aktywami bieżącymi nazywamy gotówkę oraz te zasoby, które w toku normalnej działalności mogą być szybko zamienione na gotówkę (zwykle w ciągu roku). Do aktywów bieżących zaliczamy więc gotówkę, zapasy, należności, przedpłaty oraz inwestycje krótkoterminowe - najczęściej w weksle i takie papiery wartościowe, które mogą być łatwo sprzedane.

2. Wskaźnik szybki:

(5.10)

(5.11)

aktywa bieżące-średni stan zapasów bieżące zobowiązania

3. Wskaźnik zdolności kredytowej: zysk netto + amortyzacja raty kapitałowe+odsetki

określa zdolność przedsiębiorstwa do spłaty długu.

Wskaźniki iidłużenia wskazują na stopień zadłużenia oraz zdolność przedsiębiorstwa do obsługi długu.

I. Wskaźnik obciążenia majątku zobowiązaniami:

zobowiązania ogółem

majątek ogółem    (5-12)

Wzrost tego wskaźnika świadczy o powiększającym się zadłużeniu przedsiębiorstwa. Warto zaznaczyć, żc wskaźnik ten podlega optymalizacji (niekorzystny jest zbyt wysoki poziom zadłużenia, ale równic niekorzystne może się też okazać niestosowanie długu do finansowania rozwoju przedsiębiorstwa).