45560 skanuj0083

188 d IfeiM* uKiflb    mtędrtfmmdo*t&i

Równowaga symetryczna lo sytuacja, w której występują równowaga ogólni tiownowaga potęg) i równowaga sektorowa (strukturalna). Równowagi mesy* metry czna zachodzi wtedy, gdy występuje równowaga ogólna, ale brakuie róUU nów agi sektorow ej <np. braki w poziomie gospodarczym wyrównuje się dużym udziałem ludności, braki w sile militamej nadrabia się większym po/iomcm mb litaiyzacji). Nierównowaga symetryczna to przewaga potęgi ogólnej pr/y t.ikwj samej strukturze czynników tworzących potęgę, a nierównowaga nicsymciryca* na brak równowagi ogólnej i strukturalnej.

Syntetyczne miary potęgi państw mogą służyć do bardziej zdyscyplinowali go metodycznie opisu i wyjaśniania stosunków międzynarodowych. Uwaga i* jest szczególnie ważna dla przedstawicieli reulistycznego kierunku badań, dla których stosunki międzynarodowe lo stosunki sił i interesów-. Zaproponować! modele mają oczy wiście określony poziom wiarygodności. Niewątpliwie prąd badaczami jeszcze sporo wysiłku Jestem optymistą mimo ciągle sporej rozbieżności w kwestii definicji potęgi i jej szacowania oraz pomiaru. Ostatnie lal • św iudczą o dużym postępie w teorii i metodologii badań współczesnych stosun*’ ków międzynarodowych, które cechują się dużą dynamiką i stosunkowo małą stabilnością, co wywołuje zwiększone zainteresowanie badawcze.

Zaprezentowane typy stosunków międzynarodowych, wyróżnione ze wrgłf* ju na układ sil i jego charakter, mogą służyć dzięki uwzględnieniu struktury głównych składników potęgi dla poszczególnych państw ilościowymanali/oin typów równowagi znanych z literatury przedmiotu w wersji opisowej i literackiej). Płodne mogą okazać się także modele polaryzacji korzystające zc w skażni-ków koncentracji potęgi w systemie. Trzeba pamiętać, że rozkład potęgi w sy»le> mtc najważniejszych państw św ima jest determinantą ich ról międzynarodowymi oraz ogólnych warunków bezpieczeństwu.

6.2 Typy stosuiiKon niięUzynaioUu«vycli wytilKdjące \

ł rodzajów strategii bezpieczeństwa narodowego |

typy stosunków międzynarodowych okicślliny, wychodząc ud przedstaw toin.j w rozdziale drugim formuły (2.4) pokazującej prognozowany wskaźnik zagrożenia {: ). Poniżej przypominany ją (/'/ potencjał zagrożenia. PO - potencjał obronny, r - praw dopodobieństw o w ybuchu konfliktu):

P2*r

* PO

l    -4U«U/H. 4k )«MtiM4«HNK. Msko/lllSl UgiMUliU N)|d/4J4 łWCgO

•od/aju stosunek sil. Kierując się motywem bezpieczeństwa. państwa dążą do lego, aby byl on możliwie najkorzystniej*/) )«k w unia w formuły (2.4), dążenie to można zrealizować na trzy jsaadnic /•■ sposoby *i«•*«•*.uk- łąc/nic, oddzielnie lub w różnych kombinacjach:

l\l powiększanieputencjału obronnego (czy lo wyłącznie własnego, czy na podstawie sojuszy);

/B/ zmniejszanie prawdopodobieństwa wybuchu konfliktu;

ICf zmniejszanie potencjału przyszłego przeciwnika.

Są to w istocie trzy „czyste" typy strategii bezpieczeństwa narodowego. Można je scharakteryzować następująco.

Ad l. Strategia powiększania potencjału obronnego może koncentrować się tui własnych zasobach i możliwościach, na sojuszach obronnych, może też koja-fjtyć w określonych proporcjach oba sposoby postępowania. Jak się wydaje, polityka obronna II Rzeczpospolitej mieściła się w tej strategii, przy czym, zwłaszcza w latach trzydziestych, kładła duży nacisk na rozbudowę własnego polem in H». Strategia ta z reguły jest typową strategią obronną, chociaż może prowadzić do forsownych zbrojeń i daleko posuniętej militaryzacji gospodarki narodowej i społeczeństwa. Powodzenie tej strategii zależy, z jednej strony, od postawy społeczeństwa, a z drugiej, od koniunktury w stosunkach międzynarodowych i zdolności dyplomatycznych pozwalających na uzupełnienie brakującego p*» Icncjału za pomocą sojuszy obronnych.

Ad 2. Strategia zmniejszania pruwdupoUobieiisiwa wybuchu konfliktu (woj ny) wiąże się z dużą aktywnością dyplomatyczną na arenie międzynarodowej pr/y niedocenianiu stosunków sił (potencjałów). Często wiąże się to z polityką ustępstw. Trzeba jednak dodać, że jeżeli zostaną zaniedbane materialne podstawy bezpieczeństwa, strategia ta nie może liczyć na większe sukcesy. Jest to najhar d/icj pokojowy typ strategii obronnej. W wymiarze światowym strategia la wiąże się z takimi instytucjami, jak: Ligii Narodów, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie itp, W wymiarze regionalnym czy lokalnym przejawia się w tworzeniu płaszczyzn współpracy, zacieśnianiu kontaktów gospodarczych i kulturalnych, przesuwaniu sporów w sferę fi lozoficzno-mora Iną itp.

Ad 3. Strategia zmniejszania potencjału obronnego przeciwnika jest z istoty niezwykle agresywna i oznacza osiągnięcie wysokiego szczebla nu drabinie eskalacji w stosunkach międzynarodowych. Występuje najczęściej pod postacią długotrwałej wojny gospodarczej. Na dłuższą metę może być bardao skuteczna, na co wskazywałby przykład powojennych stosunków polityczno -militarnych i gospodarczych między USA i ZSRR a ich aliantami. Związek Radziecki, jako strona słabsza, dla wyrównania potencjałów' stosował strategię ni I, co dopiwadziło do hipertrofii sckloru zbrojeniowego, a w konsokWfncji do przeciążenia gospodurki i społeczeństwa. Niektórzy uczeni, np. Paul Kennedy. sugerują, że nierównowaga między zobowiązaniami militarnymi (obronnymi) a możliwościami gospodarczymi skazywała w historii jedno mocarstwo po drugim na upadek USA łączy strategię nr I ze strategią nr 3, na co, jako państwo silniejsze, mogło tobie pozwolić bez większego ryzyka. Nic można jednak nic zauważyć, że „strefa odpowiedzialności" zakreślona przez Stany /jedno 0X01)0 i dla nich )est wiotkim obciążeniem. W patach prezydentury (I. Bulka doszło do daliaję Jo| KWłękii/cnin (Ameryka chyba zbyt pochopnie uwi«fxyła