46669 Zdjęcie1433

cMfllyby w mSj mm proceey i w "i__

ł|bv wyróżnij •Iruktury”'.    -jjfl

prmulująo tnctodologlwn.5*1

rormuiUJK    ^ .

logii, Smunel odwolil *uj *>^kon* .^rV^ktj'

iW

logionie met biorąc, wyróżniał on Pgmj istnienia ipolectcńttwi (poziomy, na Kiorycl

szcza

HBS    r    leczne związane są ze sobą już tylko na mocy

tnSntó uJ '5 ^sl°' fip społeczeństwa. Uwadze porównujących

WUfffO

stwierdzić eif doje obecność form uspołecznią nią)? Punktem wyjścia Jest - jak pisał w FUonfii pieniądzu — „wzajemne oddziaływani osób na siebie". Życie społeczne składa się mnogości takich interakcji — i rację miał Th Abel, jeden z interpretatorów Simmla, twier dząc, że życie „nie jeit substancją, ale wyda neniem”'. Oczywiście takie interakcje zwła sunków i ich trwałości, wywołują jakieś pj dyspozycje do określonych zachowań, ale za razem doprowadzają do ukształtowania 5 usamodzielnienia, obiektywizacji form: [ formy uspołecznienia są treściami procesi! psychicznych, syntetyzowanych w niezależnym, obiektywnym, aczkolwiek nieprzestnennym swiecie. Procesy psychiczne, które je obejmują me wywierają wpływu na ich funkcje, na koni figuracje, w których występują, ani na zmial ny, którym ulegają. Formy uspołecznienia są ważne same przez się, tak samo jak twierdzenie Pitagorasa jest ważne niezależnie od tego, że] jest tworem umysłu jednostki"^{1 2}.

Doktidniejszą analizą metodologii Simmla przeprowadzimy później, obecnie poświęcimy Jjfcci uwagi porównaniu metodologicznych za-łożeń simmlowskiej socjologii i założeniami metodologicznymi innych współczesnych mu Igdiczy. W związku z Ftojlą pieniądza roi-_wai«no wielokrotnie stosunek Simmla do marksizmu i porównywano twierdzenia odnośnych autorów - przeważnie wskazywano na pirtlelizm. Tak np. R. Aron w Deutsche So-nologio der Gtgenniort pisał, ii brak substancjalnego pojęcia społeczeństwa, jego rozpłynięcie się w wizji procesualistycznej stanowi wyraz epoki, w której wrogie sobie klasy spo-|nie uchodziły jednakże istotne różnice. Zdaniem Arona myśl Simmla stanowi przykład filozoficznego ujmowania podwójnej antynomii - atomu i całości społecznej, oraz indywidua* lizmu i „panowania mas”. Natomiast S. Kozyr* -Kowalski, badacz marksistowski, wskazywał, że „Simrnel uważa materializm historyczny za jedną z wielu możliwych zasad heurystycznych, chociaż przyznaje, że pod względem swoich walorów heurystycznych góruje on nad innymi sposobami ujmowania historii. Nie można natomiast utrzymać twierdzeń materializmu historycznego, jeżeli nadaje się im sens onto-logiczny"¹⁰,

Często wyprowadza się z powyższego stwierdzenia wniosek, że Simrnel proponował poszukującemu teorii historykowi i socjologowi podejścia instrumentalistyczne - jako związane

logii opisują wszelkie relacje ludzkiego społeczeństwo. Simrnel sam nazwa! swą socjologią formalną, ponieważ wszelkie treści i związki społeczne ujmowane są na jej gruncie w sieć dokładnie wyznaczonych linii podstawowych" (s, 15).

» S. Kozyr-Kowalsld: Socjologii fomtliu Simmla-,

i, IM.

22

A

I

23

1

* L. Coser: The Functions oj Social Cnjlict, New York 1956, i. 31.

2

Th. Abel: Podstawy teorii socjologiem}, Warszawa

1077,s. 100.    ,    ■    _

»Tamże, s. 111. M. Susman w Diejeistige Gestalt Georg Słmmels (Tubingen 1959) pisała:    porówna-,

nie socjologii do geometrii jest ruder instruktywre. /Podobnie jak abstrakcyjne formy geometryczne wyznaczają podstawowe Unie 1 relacje obiektywnych przedmiotów w sposób klarowniejszy niż jakiekolwiek obiekty rzeczywiste, tak też nagie formy iocJo-