46983 P3030843

darncm •tę i wstajecie. (20) Napttnu fe na odrzwiach twojego domu I na bramach (...) (Pwt 11.18-20).

Jato zaproponowana tu interpretacja zakazanych zwierząt jest poprt prawa dietetyczne byłyby jak znaki, które na każdym kroku sktantalyby do i my nad jedności*¹), czystością i zupełnością Boga. Dzięki regułom unikania i tość zyskiwała wyraz fizyczny przy każdym zetknięciu ze światem zwierząt i przy każdym posiłku. Przestrzeganie reguł dietetycznych stanowiłoby zati znaczącą część wielkich liturgicznych aktów wyznania i czci, znajdujących sw je ukoronowanie w ofierze w świątyni.

4. Magla i cuda

Ody grupa Buszmenów IKung wykonała swój rytualny tamte deszczu, na horyzoncie pojawiła sję niewielka chmura I zaczęła ciemnieć. Potem spad! daezcz Jednak Buszmeni wyśmiali antropologów, gdy o pytali, czy Ich zdekem rytuał sprowadził deszcz'. Jak wielka może być nasza naiwność wobec cudzych warzeń? Stare źródła antropologiczne pełne są wiary w to. ża ludy pierwotne ocze-kują, iż rytuały doprowadzą do natychmiastowej interwencji w Ich eprawy I dełł-kamie wyśmiewają tych, którzy wzbogacają swoje rytuały nrritaaiitąre europejskimi lekarstwami, tak jakby świadczyło to o niedostatku wary. Binkowie aa roku odprawiają ceremonię mającą leczyć malarie Ceremonę wyznaczano m okres, w którym oczekiwano rychłego wybuchu malani. Europejczyk, który obserwował obrzęd, zauważył sucho, ża osoba odprawiająca ceremonie zakończy-la ją słowami zachęty, by wszyscy, którzy chcą zachować zdrowiej leganie#-wtedzali klinikę³.

Nietrudno wskazać początki Idei, jakoby ludy pierwotne wierzyły; iż di rytuały wywierają skutki w świacie zewnętrznym. U podstaw naszej kultury laty wygodne założenie, że inni nie znają prawdziwej duchowej rataju Na tym zdatnki wyrosłe i rozkwitła efektowna charakterystyka pierwotna) maga Pmzera. Magie oddzielono starannie od innych ceremonii, jak gdyby ludy pierwotna byty gnaeb darni Ali Babów i Alady nów. wypowiadających zaklęcia i poderaiacych magez-ns lampy. Europejska wiara w pierwotną magię doprowadzi do Mtzywaęc rot-różnienia kultur pierwotnych i nowoczesnych i przyczyni się do maazrtęswm go okaleczenia religioznawstwa porównawczego. Nie zamarzani przadftMt dotychczasowych sposobów użycia terminu .magia' przez rożnych uawęeh. Zbyt wiele już erudycji zmarnowano na definiowania i nazywania datfan symbo licznych uznawanych za skuteczny Środek zmiany biegu idaatf.

' Zob Loma Marshall Nfsiantedl/ow, Atnca' 1967.1,

i Zob. Ronald Godtrey Uonhardt. DMtuty and tswanci Omom <Stt.

* Zob. Jack Goody Rakgion and Asuat Tht OaMae fcoMaas. .MMkżNMHt Sociology" 1961.1.19, nr 2, s. 142-164; Mak Gkjckman    ,v rrw Waiai Ol Sttti i

hiions, Manchester 1962.