49409 skanuj11

33. Opinia publiczna i jej rola.

Opinia publiczna jest swoistą postacią świadomości społecznej, obejmującą ogół poglądów wielkich odłamów społeczeństwa i grup społecznych na tematy aktualnie ważne dla danego społeczeństwa, zwłaszcza dotyczące problemów rozwiązywanych przez władze państwowe w ramach polityki wewnętrznej i zewnętrznej. Znaczenie opinii publicznej wzrosło w większości rozwiniętych społeczeństw XX wieku pod wpływem rozwoju środków masowego przekazu, procesów industrializacji i urbanizacji oraz związanych z tym przemian społecznych.

Współcześnie w krajach kapitalistycznych opinia publiczna traktowana jest jako narzędzie wpływu na rządy. Wpływ ten - większy w warunkach demokracji, mniejszy w warunkach dyktatury - jest zróżnicowany w zależności od sposobu sprawowania władzy, ale nie można go lekceważyć, szczególnie w związku z rozwiązywaniem różnego rodzaju problemów kontrowersyjnych w drodze konsultacji społecznych. Wydaje się, że w miarę rozwoju gospodarki rynkowej i dojrzewania demokratycznych stosunków społecznych rosnąć będzie rola opinii publicznej także w społeczeństwie polskim. Jej znaczenie wiąże się bowiem z rzeczywiście demokratycznym charakterem społeczeństwa i państwa oraz rozwojem kultury politycznej. Możliwości publicznego jej wyrażania, zrzeszania się dla obrony własnych wartości i interesów są miarą demokracji.

34. Pojęcie „kultury ” ws Cycerona.

Termin „kultura” (z łac. cultura - uprawa) we współczesnej humanistyce ma wiele znaczeń, ma też długą tradycję w historii myśli społeczno - ekonomicznej. Już Cyceron używał tego pojęcia do określenia filozofii jako cultura animi (uprawa umysłu). Później kulturą nazywano także kształcenie, doskonalenie czynności i tworów ludzkiej działalności, wreszcie stosowano ten termin do oznaczenia wewnętrznej, duchowej aktywności ludzi lub zespołu obiektywnych zasad i norm. W XX wieku rozpowszechniło się pojmowanie kultury jako systemu wartości, norm i ideałów, w przeciwieństwie do cywilizacji, traktowanej jako zespół procesów i osiągnięć materialno - technicznych.

35. Ujęcie kultury wg Szczepańskiego.

W socjologii przez pojęcie „kultura” rozumie się całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości, nagromadzonego, utrwalonego i wzbogaconego w ciągu jej dziejów, przekazywanego z pokolenia na pokolenie. Jan Szczepański pisze: „kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom”. W skład tak pojętej kultury wchodzą więc nie tylko wytwory materialne i instytucje społeczne, ale także zasady współżycia społecznego, sposoby postępowania, wzory, kryteria ocen estetycznych i moralnych przyjęte w danej zbiorowości i wyznaczające obowiązujące zachowania.

36. Wskaźniki uczestnictwa w kulturze.

Przegląd wskaźników kulturowych stosowanych najczęściej w badaniach socjologicznych różnych krajów wskazuje, że nie udało się skonstruować zadowalających, teoretycznie uzasadnionych syntetycznych wskaźników uczestnictwa w kulturze. Pojedyncze wskaźniki, stosowane w różnych krajach, nie są identycznie skonstruowane i nie opierają się na ściśle porównywalnych danych. Najczęściej jednak ilościowe mierniki, mówiące o obiektywnych możliwościach uczestnictwa kulturowego, to dane statystyczne obejmujące: prasę, radio, telewizję, film, publikacje i udostępnianie książek przez biblioteki, spektakle teatralne, koncerty instytucji muzycznych i wystawy muzealne. Dane te przybierają charakter wskaźników, gdy są odniesione do liczby mieszkańców kraju lub jej różnych kategorii.