52174 Untitled Scanned 01 (31)

270 GRECJA

Podobnie jak epylliony, elegie erotyczne, poematy dydaktyczne czy epigramy i idylle, tak samo i teatr hellenistyczny nie wyrażał istotnych próbie mów swej epoki. Tragedii oraz dramatów satyrowych pisano bardzo wiele, fakt, że cała ta twórczość zaginęła, nie pozwala wprawdzie na jej ocenę, ale świad czy o tym, że niewiele ceniono ją w starożytności. Podobnie rzecz przedstawia się w dziedzinie komedii, która po Menandrze, Difilosie i Filemonie nie wydala żadnego poważniejszego twórcy. Niewątpliwie większym powodzeniem u publiczności grecko-macedońskiej cieszyły się mimy, jak np. odkryty w papirusach mim o Charition sprzedanej do Indii i oswobodzonej potem przez brata. Powodzeniem cieszyły się również lekkie piosenki, jak Skarga porzuconej dziew czyny Ar:oy.e-Kkei[j.ivy]) czy Skarga opuszczonej przez męża Heleny oraz pi< senki pod drzwiami ukochanej czy ukochanego, które odnajdujemy w papiru sach egipskich.

Mimo że poezja hellenistyczna nie spełniała tej roli, co poezja epoki klasycy, nej, a jej twórcy rekrutowali się z grona uczonych, oddalonych od życia prostej człowieka i tworzących jedynie dla elity, pozostawiła jednak dzieła oryginału

0    wielkiej wartości artystycznej. Utwory Kallimacha błyszczą wirtuozerią form

1    wdziękiem, Apollonios Rodyjski mimo balastu uczoności ma w swej epopei o Argonautach partie prawdziwie piękne i wzruszające, epigramy tej epoki ą niezwykle kunsztowne, Teokryt jest naprawdę wielkim i czarującym poet-j

Wyjałowienie przychodzi dopiero w wieku II i I, kiedy twórczość poetycka ogranicza się jedynie do epigramów.

Architektura i urbanistyka hellenistyczna

W przeciwieństwie do poezji, która w wieku II i I nie wydała żadnego wyi bitniejszego dzieła, sztuki plastyczne w okresie hellenistycznym wykazały o wici dłużej trwającą żywotność. Przykładem niech będzie grupa Laokoona, arcydzi< !<» hellenistyczne, które wywarło tak wielki wpływ na Eneidę Wergilego. W oczach Pliniusza uchodziło ono za najwyższe osiągnięcie sztuki w dziedzinie plastyc* nej. Rzeźba ta powstała w pierwszej połowie wieku I, a więc w okresie, w którym w poezji panowała zupełna bezpłodność.

Po podboju przez Aleksandra Wielkiego państwa perskiego zakładano wiele miast greckich na jego terenie. Sam Aleksander miał podobno założyć 70 mi;n| z Aleksandrią, późniejszą stolicą Ptolemeuszów, na czele. Podobnie ożywiony działalność rozwinął wódz jego Seleukos, który miał założyć 75 miast. Najwms niejszymi z nich były: Antiochia, Laodikeja i Apameja w Syrii oraz Seleukie leżąca nad Tygrysem. Wśród wielu tych miast wybija się jako ośrodek kulturalny Pergamon, który pod rządami Attalidów dochodzi do wielkiej świetności Nowe tc miasta zakładane są według planu prostokątnego, n więc tak, jak w wieku

..4

►». ./> »ny został Pireus przez Hippodamosa z Miletu oraz nowe dzielnice w Sy-rn h. Najlepiej znane nam z wykopalisk Priene czy Pergamon wykazują l/tr ten sam schemat.

' '-p w dziedzinie urbanistyki widać choćby na przykładzie ulic w Per-i ' . dwukrotnie szerszych niż ulice miast dawniejszych. Wielką troską -4 się urządzenia sanitarne, jak np kanalizację, oraz zapewnia się miastu -ii;} ilość wody. Pod względem wygody i czystości ówczesna Priene " zała Paryż z czasów Ludwika XV. Podobnie jak w czasach klasycz-"lacza się agorę portykami użyczającymi cienia i chroniącymi przed desz-\i« jednokrotnie okalają one agorę ze wszystkich stron. Mnożą się portyk . trowe, wprowadzone przez architekta Sostratosa z Knidos, jak stoa < w Atenach (około r. 150, rys. 103) i hale okalające święty okręg Ateny amonie (rys. 104). Portyki okalają również z czterech stron wznoszone dym hellenistycznym mieście palcstry, do których przylegają otwarte hidniowi gimnazjony. Nawet stosunkowo matu Priene ma nieduży portyk 'legającą do północnego krańca agory świętą hala, /budowaną na koszt

odkopane nu Delos, te hellenistycznym

f

103. Ateny. Wnętrze stoi Attalosa II, króla Pergamonu

n i agorze ok. ISO r. p.n.e. Rekonstrukcja wykonana w latach 1953-1957 przez American School at Athens

' holerncsa. Kownie monumentalny charakter

'Wtuie przez królów macedońskich. W kużt