54367 NEUFERT5 realiz bud

1.875 — f~7S%1

Pochylenie dla tupku i zwykłej dachówki holenderki

1 250 -I 50% I

Pochylenie dla płaskiej dachówki holenderki

625 - L..25 /oj Dachy kryte papą w obiektach tymczasowych, także krycie dachówką rzymską

200 -125 -

Najstarszą regulację wymiarów budowlanych ma Japonia, gdzie po wielkim pożarze w Tokio w 1657 r. ustalono styl i wielkość domów przez wymiary systemowe wg metody „Kiwariho”. Wymiarem podstawowym byt ken = 6 stóp japońskich = 1,818 m. Rozstawy osiowe ścian wymiarowano wg całego lub potowy ken; okna, drzwi, a także wielkość mat podłogowych byty określane tym wymiarem podstawowym. Budowa domów w Japonii stata się zdecydowanie uproszczona, potaniona i przyspieszona. Przykłady -* BOL.

W Niemczech powstała przed wprowadzeniem miar metrycznych podobna systematyka na obszarach częstego stosowania drewnianych konstrukcji szkieletowych. Miarodajna była tu stopa pruska, która była najbardziej rozpowszechniona i odpowiadała stopie reńskiej i duńskiej. Wymiarem rozstawu osiowego słupów było najczęściej 1 „przęsło” = 2 łokcie = 4 stopy ->©. Stopa pruska, reńska i duńska (która dziś jeszcze jest w użyciu w budownictwie w Danii) jest równa w systemie metrycznym 31 1/4 cm, łokieć 62,5 cm, a „przęsło” 1,25 m. Podobny wymiar systemowy 1,25 m przyjęły różne przedsiębiorstwa budowlane dla swych systemów budowy, najczęściej z prefabrykowanych płyt drewnianych.

Angielski i amerykański wymiar systemowy to 4 stopy odpowiadające 4 stopom angielskim. Stopa = 1,219 m, w przybliżeniu

1.25    m. Dlatego w krajach konwencji metrycznej płyty budowlane produkowane na amerykańskich maszynach mają szerokość

1.25    m, np. twarde płyty z włókna drzewnego. Także niemieckie płyty dachowe z betonu pumeksowego mają wymiary normowe 2x1,25 = 2,50 m, podobnie płyty gipsowe. Ostatecznie 125 jest najbardziej uprzywilejowaną liczbą normową (NZ). Szereg wymiarowy, wywodzący się z 1,25 m, został znormalizowany w 1942 r. w powiązaniu z odpowiednimi pochyleniami dachu -» ©. Dotychczas zrealizowano tysiące budowli typowych wg tego systemu wymiarowego. Rozstaw osiowy belek stropów prefabrykowanych wynosi obecnie przeważnie 125:2 = 62,5 cm = długość kroku dorosłego człowieka -> str. 24 i 155 oraz DIN 4233.

Jednolite rozstawy osiowe dla budowli warsztatowych, przemysłowych i prowizorycznych 1. Rozstawy osiowe a. Uwagi ogólne

Budowle przemysłowe i tymczasowe są projektowane w rzucie najczęściej wg prostokątnych rozstawów osiowych. Statyczna oś systemu konstrukcji ma znaczenie linii wymiarowej dla tych osi. Rozstawy osiowe są wymiarami cząstkowymi rzutu, określają położenie słupów, belek i środki ścian. Przy wiązarach ramowych mają znaczenie osie określające punkty podparcia na fundamencie. Wymiarowanie odnosi się zawsze, również przy płaszczyznach pochyłych, do poziomej płaszczyzny rzutu i pionowej płaszczyzny widoku.

b. Budowle przemysłowe

W budowlach przemysłowych obowiązuje dla rozstawów osiowych wymiar podstawowy 2,5 m. Jego wielokrotność daje rozstawy osiowe 5,0; 7,5; 10,0 m itd. W przypadkach

_X_X_i_X_X_X_
-*-4 Fod-*-4 Fod-^-4 Fod-*	i-4 Fod-^-4 Fod-^-

Stary dom duński o szkielecie drewnianym z jednym rozstawem osi słupów

WYMIARY OSIOWE

szczególnych (budowle tymczasowe i montowane z płyt) może być także 2,50:2 = 1,25 m lub jego wielokrotność. Stąd wynikają wymiary pośrednie: 1,25; 3,75; 6,25; 8,75 m. Używanie takich połówkowych wymiarów powyżej 10 m nie powinno się zdarzać.

Zgodnie ze stopniowaniem geometrycznym powyżej 10,0 m zaleca się wymiary: 12,50 m, 15,00 m, 20,00 m, 25,00 m,

30.00    m, 40,00 m, 50,00 m, 60,00 m (62,50 m), 80,00 m,

100.00    m.

2. Pochylenie dachów

Pochylenie dachów zależy od rodzaju pokrycia i konstrukcji nośnej. W odniesieniu do potrzeb praktycznych ustalono następujące pochylenia:

1:20 do pokrycia papą dachów stalowych i żelbetowych,

z cementu drzewnego - z wyjątkiem dachów specjalnych,np. łupinowych, pilastych itp.

1:12,5 do pokrycia papowego dachów drewnianych.

1:4 do pokrycia płytami cementowymi, blachą cynkową na listwach, blachą falistą, ocynkowanymi dachówkami blaszanymi na listwach lub deskowaniu, ocynkowaną blachą na podwójny rąbek oraz do pokrycia papą budowli tymczasowych.

1:2 do płaskiego pokrycia dachówką holenderką. Objaśnienia

Planowe ujednolicanie wymiarów i elementów w budownictwie przemysłowym, i tymczasowym wywodzi się ze stopniowego powstawania różnych typów takich budowli. Podane wyżej rozstawy osiowe wpłynęły na elementy budowlane: stupy, ściany, stropy, wiązary, płatwie, krokwie, pokrycie dachu, okna, nad-świetla, drzwi, wrota, tory jezdne suwnic i inne wbudowane elementy. Ustalenie określonego wymiaru podstawowego dla podziału osiowego stanowi punkt wyjścia dla nadrzędnej koordynacji wymiarowej poszczególnych elementów budowlanych i przystawalności ich montażu. Rozstawy osiowe należy przy tym dodawać bez wymiaru pośredniego. Spoiny należy uwzględniać przy elementach ściennych, płytach szklanych, płytach żelbetowych itp.

Na podstawie znormalizowanych rozstawów osiowych można było ujednolicić rozpiętość suwnic.

Przystawalne unormowane elementy budowlane i różne wbudowywane części są wzajemnie wymienialne, mogą być więc produkowane na skład i stosowane w różnych sytuacjach. Produkcja seryjna, zamienność części i możliwość ich składowania przynoszą oszczędność pracy, materiałów, kosztów i czasu. Koordynacja wymiarów osiowych upraszcza ogromnie prowadzenie budowy. Bliższe dane -> BOL.

3.125 -| 125341

Dach b. stromy dla określonych okolic i celów

2.500 -|100%I

Pochylenie dla dachówki karpiówki

| Krycie papą da-I—J chów drewnianych Krycie papą dachów stalowych i żelbetowych

©

©

Pochylenia dachów o równomiernym stopniowaniu odpowiednio do rodzaju pokrycia

55