56274 ZT126 (2)

ROZDZIAŁ 14

ZARZĄDZANIE ATRAKCJAMI TURYSTYCZNYMI

Chris Ryan

CELE ROZDZIAŁU

W rozdziale tym zapoznamy się z problemami, jakich w zarządzeniu atrakcjami turystycznymi nastręcza konieczność pogodzenia potrzeby ochrony środowiska naturalnego z chęcią zapewnienia zwiedzającym jak najlepszych wrażeń. Po przeczytaniu tego rozdziału czytelnik powinien umieć:

•    przedstawić kontekst, w jakim odbywa się bieżące zarządzanie atrakcją turystyczną,

•    opisać rozmaite rozwiązania wykorzystywane przez menedżerów,

•    wyjaśnić potrzebę zachowania szczególnej ostrożności przy wprowadzaniu tych rozwiązań.

Wprowadzenie

W rozdziale tym przyjrzymy się zagadnieniom bieżącego zarządzania atrakcjami turystycznymi stanowiącymi element naturalnego krajobrazu, koncentrując się przede wszystkim na mechanizmach regulowania przepływu zwiedzających. Zaczniemy od ogólnego nakreślenia tematu, aby następnie przejść do bardziej szczegółowych rozważań na temat folderów, punktów informacyjnych, ścieżek spacerowych, drogowskazów i podziału na strefy. Na koniec omówimy pokrótce konieczność umiejscowienia zarządzania operacyjnego w ramach szerszego planu działania, uwzględniającego potrzeby rekreacyjne społeczeństwa i wymogi ochrony środowiska.

Zadania menedżerów

Ludzie odwiedzają przyrodnicze atrakcje turystyczne z różnych powodów, co znajduje odzwierciedlenie w odmiennych modelach zachowania. Niektórzy chcą odpocząć w gronie rodziny, spacerują powoli, obserwując bawiące się dzieci i raczej nie pokonują pieszo dużych odległości. Inni kierują się chęcią zobaczenia na własne oczy określonych gatunków zwierząt i roślin, a jeszcze inni traktują przyrodę jako idealne miejsce do uprawiania sportu i sprawdzenia samego siebie. Bez względu na to, jaki motyw odgrywa główną rolę, ludzie zwyczajnie chcą być zadowoleni z pobytu w danym miejscu. Równoczesne zaspokajanie tak różnorodnych potrzeb wiąże się z licznymi problemami.

Każdą przyrodniczą atrakcję turystyczną można postrzegać jako kombinację atrybutów fizycznych, takich jak ukształtowanie terenu i krajobraz, uzupełnionych o wytwory ludzkich rąk, takie jak zabytki, obiekty noclegowe i punkty informacyjne. Ludzie odwiedzają te miejsca dla określonych doznań psychicznych. Dlatego oprócz zadań związanych z utrzymaniem i zagospodarowaniem terenu menedżerowie muszą mieć na uwadze takie kwestie, jak zatłoczenie, doznania oferowane turystom oraz źródła zadowolenia odpowiadające różnym potrzebom i modelom zachowania. Na przykład niektórzy ludzie poszukują odosobnienia i bliskiego kontaktu z przyrodą, więc pokrzykiwania wyczynowców i wrzaski rozbrykanych dzieci z pewnością będą działać na nich odstraszająco. Z przeprowadzonych badań wynika, że wystarczy niewielka grupa ludzi, aby zepsuć innym radość wypoczywania. Na podstawie wywiadów z wędkarzami łowiącymi pstrągi w Central Otago w Nowej Zelandii Walrond (2000, 2001) stwierdził, że wielu z nich drażnił sam widok innego wędkarza. Zarządzający tego typu obszarami turystycznymi powinni zatem jak najlepiej odizolować od siebie gości o przeciwstawnych potrzebach.

Do tych wyzwań zazwyczaj dochodzi jeszcze wymóg ochrony środowiska naturalnego, dziedzictwa historycznego lub społeczności lokalnej. Podstawowym zadaniem administratorów terenów zielonych, w tym zwłaszcza parków narodowych, często jest nie tylko opieka nad miejscową fauną i florą, lecz także zwalczanie szkodników i obcych gatunków. Na przykład w Australii, Kanadzie, Nowej Zelandii i USA władze parków zajmują się odtwarzaniem gatunków, które wyginęły na danym terenie, usuwaniem gatunków, które pojawiły się tam za sprawą człowieka, i przywracaniem środowiska naturalnego do stanu jak najbliższego pierwotnemu.

Podsumowując, zarządzanie przyrodniczymi atrakcjami turystycznymi wymaga rozważenia co najmniej trzech kwestii:

•    charakteru terenu i wymagań związanych z utrzymaniem istniejącej infrastruktury,

•    potrzeb odwiedzających,

•    potrzeb w zakresie ochrony i odtwarzania środowiska naturalnego.

Żadnego z tych aspektów nie należy rozpatrywać w oderwaniu od pozostałych,

gdyż są one ściśle powiązane. Ochronę przyrody można uznać za zadanie priorytetowe, tak jak w nowozelandzkiej ustawie o ochronie przyrody z 1987 r., ale realizacja tego zadania obejmuje zarówno zabezpieczanie i odtwarzanie środowiska naturalnego, jak i wyznaczanie dopuszczalnego zakresu jego użytkowania. Co