57009 scan2056

r '

^3

rj

LJ

u

lj

[3

LJ

l i

LJ

13

LJ

[3

LJ

U

LJ

13

U

U

u

Fig. 24. Spikula początkowa w formie tetraksonu.

Najprostszym typem    morfo-

\02icznym szkieletu dla rzędu Spumę!lana jest forma kulista, reprezentowana przez przez rodzaj Cenosphaera, Natomiast jako morfologiczną formę wyjściową dla wszystkich przedstawicieli    rzędu

Nassellaria przyjmuje się igłę tetraksoniczną (= spikula początkowa), w której jeden z czterech promieni, tzw. igła apikalna jest skierowana ku górze, a trzy pozostałe, które tworzą    bazalne

tripodium, skierowane są zwykle skośnie ku dołowi (Fig. 24). Dalsze modyfikacje spikuli początkowej dają różne typy morfologiczne szkieletów.

EKOLOGIA

Promienice są to organizmy morskie, pelagiczne, zamieszkujące morza i oceany wszystkich stref klimatycznych. Tworzą one odmiany fenotypowe, tzn. takie które odzwierciedlają wpływ środowiska na budowę szkieletu, zasiedlają wszystkie warstwy wody od powierzchni aż do dużych głębokości (5000 m). Stwierdzono, że przedstawiciele rzędów Spumellaria i Nassellaria żyją w wodach płytszych od 50'-maksymalnie do 500 m, podczas gdy Phaeodaria są mieszkańcami wód głębszych, już od 400 - do 1000 m, a nawet 5000 m. Zaobserwowano także, że przedstawiciele nadrzędu Polycystina wykazują zdolność pionowego, sezonalnego przemieszczania się wgłąb wody. W wodach Morza Śródziemnego w sezonie zimowym (od października do maja) zasiedlają one wody przypowierzchniowe od 0-50 m, zaś w sezonie letnim, gdy temperatura wody podnosi się do ok. J-20 °C, schodzą na głębokość ok. 400 m. Znane jest również bierne, pionowe przemieszczanie się radiolarii w ciągu doby: w dzień, od powierzchni morza wgłąb na 200-3500 m, w nocy następuje powrót w kierunku powierzchni. Cykl pionowej migracji ma ścisły związek z zooksantellami, które żyją w symbiozie z promienicami. Proces asymilacji jak i przemiana materii u zooksantelli są związane ze światłem dziennym. Liczne wakuole z kwasem węglowym znajdujące się w protoplazmie ekstrakapsularnej radiolarii, są pochłaniane w ciągu dnia przez zooksantelle. Promienice stają się wtedy cięższe i opadają na dno. Podczas nocy proces asymilacji zostaje zahamowany, wakuole wydajnie zmniejszając ciężar radiolarii, powodują ich unoszenie ku powierzchni.