58029 obraz
6

39    Geneza religioznawstwa, w tym spór o ojcostwo dyscypliny

Religioznawstwo unaukowiło się w II połowie XIX w. w dobie ewolucjonizmu i pozytywizmu. We wczesnej historii dyscypliny szczególnie ważne są następujące daty:

1856 - kiedy to F. Max Muller opublikował „Esej o mitologii porównawczej”

1873 - ponownie Max Muller publikuje „Wstęp do nauki o religii”

1876/7 - W wyniku wcześniej podjętej uchwały w owym właśnie roku akademickim na uniwersytetach państwowych w Holandii (Leida, Amsterdam, Utrecht, i COS JESZCZE) znosi się katedry teologiczne a w ich miejsce weszła NAUKOWA DOKTRYNA O BOGU czyli HISTORIA RELIGII.

Rzecznikami wyodrębnienia się religioznawstwa jako nauki byli w dużym stopniu teologowie, którzy uważali, że trzeba podchodzić do religii w sposób naukowy.

Kandydatami do ojcostwa byli

F.M. Muller oraz Korneliusz Piotr Tiele.

Muller był autorem pierwszych publikacji religioznawczych- najbardziej znacząca to właśnie wydana w 1873 roku „Wstęp do nauki o religii”. Pyzatym uważał za niezbędne poznanie źródeł religij, był wybitnym orientalistą i w 49 tomach wydał tłumaczenie wielkich ksiąg Wschodu, uważał oczywiście, że aby badać religie należy poznać język Postulował on także za wyodrębnieniem się religioznawstwa jako dziedziny naukowej Sam traktował religioznawstwo jako naukę empiryczną ponadto przecieżsam nadał jej miano „Sience” - czyli zwrot wskazujący na tzw. nauki ścisłe.

Tiele natomiast jest uważany za ojca religioznawstwa akademickiego. Jak wiadomo żadna nauka nie mogłaby być właściwąnaukągdyby nie miała swojej katedry na uniwersytecie. Otóż Tiele właśnie był pierwszym wykładowcą religioznawstwa na Uniwersytecie w Leidzie.

40    Przedstaw problematykę nazewnictwa nauki o religiach

Gdy rodziło się religioznawstwo przyjęło się nazywać je historią porównawczą religii, lub po prostu historią religii

W Niemczech pierwotnie występowało RELIGIONSGESCHICHTE, a potem RELIGIONSWIZESCHAFT. /ludzie - piszę fonetycznie, to przecz ustny egzamin, nie?? Nie musicie wiedzieć jak się poprawnie pisze;) /

W Angli funkcjonuje po prostu HISTORY OF RELIGIONS, chociaż tam często używa się niemieckiej nazwy, jako że w języku angielskim takie konstrukcje nie występują. Warto zwrócić uwagę,że Anglicy używają końsówki S co wskazuje na pluralis - mówimy o historii wielu religii. Anglii (podobnie jak we rancji i Niemczech) nie przyjął się natomiast termin Sience of religion, a to z tego względu, że zwrot Sience jest używany tylko aby określić nauki ścisłe. Jeżeli zaś chodzi o przedmioty humanistyczne to funkcjonuje dla nich termin Arts. Mimo tych kłopotów Max Muller określił nauko wy przed mi ot o religiach właśnie trminem Sience, opierając się na argumencie,że bada on rligie empirycznie -poznając je za pomocą tekstów a wię filologicznie.

Również we Francji i we Włoszech używa się sformułowania Historia religij. Jednak szkopuł w tym, że nazwa Historia religii nie oddaje w pełni zakresu badań prowadzonych w ramach naszej dyscypliny. Faktem jest że w początkowych dziejach religioznawstwa dominowały badania historyczne, stąd takowe nazewnictwo.

Z kolei dziwna historia jest w Rosji, tam początkowo występowała nazwa ISTORIJA RELIGII 1 ATEIZMA lub wprost NAUCZNYJ ATEIZM, czyli naukowy ateizm. Dopiero później zaczęto wprowadzać termin RELIGIOWIEDINUE.

Na rodzimych ziemiach - w Polsce początkowo podobnie jak w krajach Europy Zachodniej utożsamiano religioznawstwo z Historią Religii. Ponadto - zwłaszcza wśród XIX-wiecznych ludoznawców i folklorystów (etnografów) rozpowszechniony był termin Wiaro znawstwo. W okresie międzywojennym obok „religioznawstwa” funkcjonował termin religionistyka, ukuty zapewne przez analogię do funkcjonującego terminu „orientalistyka” . W okresie Polski Ludowej posługiwano się określeniem religiologia, którą przeciwstawiano „empirycznemu” (w praktyce „laickiemu”- głownie marksistowskiemu) ‘religioznawstwu.

41    Religioznawstwo a teologia - różnice i związki

Wg światłego uczonego - dr Henryka Hoffmanna wyróżniamy 3 (słownie trzy) zasadnicze różnice pomiędzy wyżej wspomnianymi.