59067 skanuj0003

Poszczególne rozdziały opracowali:

Danuta Bartol-Jar osińska — VIII Stanisław Dubisz -f IX—XIII Jerzy Podracki — VII Józef Porayski-Pomsta — II, III, VI Elżbieta Sękowska -m IV—V

Okładka i opracowanie graficzne: Ewa Możejko Redaktor: Elżbieta Konecka Korekta: Ewa Dmowska

msoŁ

Wszelkie prawa zastrzeżone, w tym powielania i w jakiejkolwiek formie, a także opracowywania i gromadzenia danych.

© Copyright by Wydawnictwo „Książka i Wiedza” Warszawa 1996, 1998

Wyd. II (dodruk)

Obj. ark. druk. 29,5

Druk i oprawa: Zakłady Graficzne, Poznań, ul. Wawrzyniaka 39 Skład i łamanie: Computext-DTP, Pabianice, ul. Cisowa 15

Trzynaście tysięcy trzysta pięćdziesiąta publikacja „KiW"

ISBN 83-05-13013-4

Spis treści

Przedmowa do wydania II....................... 10

I. Wstęp.............................. 11

Z PROBLEMATYKI JĘZYKOZNAWSTWA OGÓLNEGO I OPISOWEGO

O. Komunikacja językowa — Józef Porayski-Pomsta........... 15

1.    Wprowadzenie do zagadnienia. Od strukturalizmu do funkcjonalizmu .    15

2.    Teoria aktów mowy. Funkcje języka, tekstu i wypowiedzi...... 25

3.    Funkcje języka z perspektywy nadawcy i odbiorcy......... 53

ELI. Kultura języka — Józef Porayski-Pomsta............... 57

1.    Kultura języka i komunikacja językowa.............. 57

2.    Pojęcie kultury języka...................... 57

3.    Podstawowe pojęcia kultury języka................ 64

4.    Innowacja i błąd........................ 72

5.    Kryteria poprawności językowej................. 74

6.    Postawy użytkowników języka wobec języka............ 82

7.    Komunikacyjny aspekt kultury języka............... 84

8.    Błędy językowe i ich rodzaje................... 89

IV. Fonetyka z elementami fonologii — Elżbieta Sękowska......... 101

1.    Fonetyka i fonologia w szkolnych programach nauczania...... 101

2.    Miejsce fonetyki w językoznawstwie................ 102

2.1.    Podział dyscyplin w obrębie fonetyki.............. 104

2.2.    Metody badań fonetycznych.................. 105

2.3.    Budowa narządów mowy................... 106

2.4.    Podział i klasyfikacja samogłosek i    spółgłosek polskich...... 107

2.5.    Upodobnienia fonetyczne.................... 113

2.6.    Pisownia fonetyczna...................... 115

3.    Fonetyka współczesnej polszczyzny................ 117

3.1.    Typy wymowy: staranna, naturalna,    potoczna.......... 117

3.2.    Zróżnicowanie regionalne.................... 119

3.3.    Błędy o podłożu gwarowym.................. 120

4.    Akcent w języku polskim.................... 122

4.1.    Charakter polskiego akcentu.................. 123

4.2.    Zasady akcentowania..................... 124

4.3.    Zmiany w normach akcentowania................ 12S

5.    Zasady ortograficzne w nauczaniu................ 127

5.1.    Zasięg zasady wymawianiowej (fonetycznej)........... 127

5.2.    Błędy w pisowni o podłożu wymawianiowym........... 129

6.    Fonetyczne środki stylistyczne.................. 130

6.1.    Instrumentacja dźwiękowa................... 130

6.2.    Onomatopeja....................•..... 132

6.3.    Rym............................. 132

6.4.    Rytm............................ 133

5