— 97 —
ZARYS WIEDZY O TURYSTYCE
Do usług towarzyszących, z których korzystają turyści, ale także, a czasami przede wszystkim, mieszkańcy, należą usługi bankowe i telekomunikacyjne (Kowalczyk, 2001). W dobie rozwoju elektroniki, dużego znaczenia nabiera możliwość korzystania z tzw. plastikowego pieniądza w postaci kart płatniczych. Obrót bezgotówkowy, chociaż w krajach zachodnich funkcjonuje już stosunkowo długo, to dzięki wprowadzaniu go na nowe rynki wciąż wykazuje tendencję wzrostową. Są kraje, gdzie większość turystów, szczególnie przy większych wydatkach, korzysta z możliwości płacenia kartą. Powszechna globalizacja pozwala na coraz swobodniejsze przemieszczanie się po świecie oraz korzystanie z systemów bankowych. W części państw europejskich na początku XXI wieku pewnym ułatwieniem jest posługiwanie się walutą euro bez konieczności wymiany jej na waluty lokale, co ma znaczenie np. w przypadku imprez objazdowych. Dotyczy to zwłaszcza obywateli państw „strefy euro”. Różnorodne potrzeby turystyczne wywołują powstawanie nowych instrumentów finansowych i doskonalenie już istniejących, pojawia się zapotrzebowanie na nowe produkty bankowe. Turystyka stymuluje rozwój usług bankowych (Gaworecki, 2003).
W ostatnich kilkunastu latach dynamicznie rozwinęły się usługi telekomunikacyjne. Szczególnego znaczenia nabrała telefonia komórkowa. Dzięki tak szybkim zmianom w przemyśle telekomunikacyjnym i możliwościom komunikowania się zyskali także turyści. Coraz szersze możliwości komunikowania się zyskuje się dzięki intemetowi.
Do usług towarzyszących należy też zaliczyć usługi handlowe i rzemieślnicze. Szczególne znaczenie ma ich dostępność dla turystów. Korzystają z nich głównie mieszkańcy miejscowości recepcyjnych. W wielu ośrodkach turystycznych rozwija się handel pamiątkami i wyrobami rzemieślniczymi, charakterystycznymi dla danych regionów. Stanowi to obok innych usług dodatkowe źródło dochodu dla mieszkańców odwiedzanych terenów.
Usługi informacyjne odgrywają dla turystów jedną z najważniejszych ról. Informacja turystyczna traktowana jest jako jedno z narzędzi służących popularyzacji i rozwojowi turystyki. Czasami nawet decyduje o wyborze destynacji turystycznej. Poprzez zbieranie i dystrybuowanie informacji można kształtować podaż i popyt turystyczny. Niekiedy informacja traktowana jest jako „system nerwowy turystyki” (Kruczek, Walas, 2004). Na sieć informacji turystycznej składa się wiele elementów, począwszy od drobnych wzmianek i notatek w prasie, przez publikacje masowe w formie przewodników, programów komputerowych i intemetu, po centra informacji turystycznej zlokalizowane w ważnych miejscach ośrodków koncentracji ruchu turystycznego oraz ośrodki promujące kraj na rynkach emisyjnych. O poziomie informacji turystycznej decyduje polityka państwa, regionu i poszczególnych miejscowości turystycznych. Zatem o zasięgu i jakości przekazywanych informacji decydują w dużym stopniu władze poszczególnych szczebli. Jest rzeczą bardzo ważną, by rezydenci doceniali rolę i znaczenie usług informacyjnych.
Przez informację turystyczną rozumie się:
a) uporządkowany zbiór danych służących organizatorom i konsumentom usług turystycznych,
b) system obejmujący sieć centrów i punktów informacji turystycznej,
c) metodologię gromadzenia, przetwarzania, weryfikowania i udostępniania danych (Polski System Informacji Turystycznej, POT, 2002).
Najważniejszą cechą informacji turystycznej jest jej użyteczność. Jeśli informacja nie przynosi żadnych korzyści, to pozostaje jedynie „szumem informacyjnym”. Aby informacja została